تشخیص بیماری کرون، آزمایش ها و تست های اولیه در فرآیند تشخیصی

بیماری کرون با طیف وسیعی از علائم و نشانه‌ها بروز می‌کند، بنابراین هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد تا بتواند بیماری کرون را با اطمینان و به صورت قطعی تشخیص دهد. بیماری کرون در بیماران مبتلا به علائمی چون تب، درد شکم و حساسیت به ریه، اسهال با خونریزی یا بدون خونریزی و بیماری‌های مقعد مثل زخم یا فیشر مشکوک است. از طرفی علائم بیماری کرون اغلب با سایر شرایط از جمله عفونت باکتریایی مشابه است. برای تشخیص بیماری کرون، پزشکان باید ترکیبی از اطلاعات را ارزیابی کنند و سایر بیماری‌های افتراقی مشابه را حذف کنند. این فرآیند می‌تواند زمان‌گیر باشد. بنابراین با بروز اولین علائم باید وقت را غنیمت شمرده و به پزشک جهت بررسی بیشتر فوری مراجعه گردد.
برای داشتن آمادگی قبلی پیش از مراجعه به پزشک بهتر است لیستی از علائم بالینی خود، سوابق پزشکی و بیماری فردی و خانوادگی خود و تمامی داروها و ویتامین‌های مصرفی از جمله داروهای بدون نسخه و گیاهی یا جایگزین تهیه کنید و حتی از یکی از اعضای خانواده خود بخواهید تا در کنار شما حضور داشته باشد تا موارد فراموش شده را گوشزد کند. پس از تشخیص بیماری در مراجعه بعدی خود به پزشک لیست دیگری از سؤالات در مورد بیماری خود تهیه کنید تا بتوانید اطلاعات کافی مورد نیاز را از پزشک معالج خود دریافت کنید. برخی از این پرسش‌های اساسی و مهم عبارت‌اند از:

• علت این بیماری چیست؟
• آیا احتمال بروز علائم دیگری علاوه بر نشانه‌های من وجود دارد؟
• به انجام چه تست‌های کمک تشخیصی دیگری نیاز دارم؟ آیا این آزمایش‌ها نیاز به آماده‌سازی خاصی دارند؟
• آیا این شرایط موقتی یا طولانی مدت است؟
• چه درمان‌هایی در دسترس است و چه توصیه‌ای دارید؟
• آیا پرهیز دارویی خاصی دارد؟
• چه عوارضی را باید از درمان خود انتظار داشته باشم؟
• آیا تنها روش درمانی، روش پیشنهادی شماست؟
• آیا باید محدودیت غذایی خاصی را رعایت کنم؟
• احتمال ابتلای فرزند من به بیماری کرون وجود دارد؟
• به چه نوع آزمایش‌های پیگیری در آینده نیاز دارم؟

در مرحله اول و اولین مراجعه پزشک یک شرح حال دقیق از سلامت عمومی، رژیم غذایی، وضعیت خانوادگی و محیط زیست بیمار طی یک مصاحبه رو در رو تهیه می‌کند و سپس بر اساس حدس و گمان خود به معاینه فیزیکی استاندارد بدن بیمار می‌پردازد. در طول ارزیابی اولیه پزشک معمولاً درباره‌ی الگوی علائم بیمار سؤال می‌کند و سپس با پرسیدن سؤالاتی دیگر از مسافرت‌های اخیر، داروهای مصرفی، مصرف الکل و سیگار و سوابق بیماری‌های خانوادگی دیگر علل احتمالی بروز علائم را بررسی می‌کند. به منظور ارزیابی وضعیت سلامت عمومی بیمار به انجام تست‌های استاندارد بررسی نبض، فشار خون، دما، نسبت ایده‌آل قد و وزن و سپس معاینه بالینی شکم می‌پردازد. تست‌های اولیه در فرآیند تشخیصی می‌تواند شامل آزمایش‌های آزمایشگاهی خون و مدفوع و همچنین اشعه X دستگاه GI بالا و پایین و از جمله استفاده از باریم در تصویربرداری باشد.
آزمایش خون: آزمایش خون ممکن است میزان گلبول‌های سفید خون و میزان رسوب‌دهی را نشان دهد که هر دو نشان دهنده‌ی عفونت و التهاب می‌باشند. سایر آزمایش‌های خون ممکن است تعداد کم گلبول‌های قرمز خون (کم خونی)، پروتئین‌های کم خون و مواد معدنی بدن را نشان دهند که منجر به از دست رفتن این مواد معدنی در اثر اسهال مزمن شده است.
آزمایش مدفوع: نمونه‌‌ی مدفوعی بیمار تحت بررسی آزمایشگاهی از نظر وجود خون و مخاط بررسی شده و از طرفی از نظر وجود عفونت‌های انگلی و انواع کرم‌ها و سایر عفونت‌ها بررسی می‌شود. آزمایش کالکوپروتکتین مدفوع ممکن است به بزرگسالانی که اخیراً علائمی مانند درد شکمی، اسهال یا یبوست داشته‌اند، توصیه شود. این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا بین سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و بیماری التهابی روده (IBD) تفاوت قائل شوند.
پس از آزمایش مدفوع و نمونه خون لازم است تا نتایج آن‌ها توسط متخصص گوارش بررسی شود بر اساس آن سایر تست‌های کمک تشخیصی توصیه گردد.
آندوسکوپی و بیوپسی: پزشک ممکن است آندوسکوپی را برای تشخیص بهتر بیماری توصیه کند. در این روش با استفاده از ابزارهای پزشکی از داخل لوله گوارشی با یک دوربین کوچک که در انتهای یک لوله روشن قرار گرفته تصاویر مستقیم تهیه می‌شود تا محل بهتر مورد بررسی قرار گیرد. البته باید توجه داشت که دو نوع بررسی آندوسکوپی به نام کولونوسکوپی و آندوسکوپی بالایی وجود دارد.
کولونوسکوپی شامل قرار دادن یک لوله انعطاف‌پذیر از طریق سوراخ مقعد و سپس بررسی کولون و روده‌ی بزرگ است. در این روش رکتوم و روده‌ی بزرگ با لوله‌های قابل انعطاف (کولونوسکوپی) بررسی می‌شوند. کولونوسکوپی دقیق‌تر از روش باریم در تشخیص زخم‌های کوچک یا مناطق کوچک التهاب کولون و ترمیمی ایلئوم بوده و کاربرد دارد. کولونوسکوپی همچنین این امکان را فرآهم می‌کند تا نمونه‌های بافتی کوچک (بیوپسی) گرفته شود و برای آزمایش در زیر میکروسکوپ فرستاده گردد تا تشخیص بیماری کرون تأیید شود. کولونوسکوپی در ارزیابی درجه (فعالیت) التهاب دقیق‌تر از اشعه‌های باریم است.
آندوسکوپی بالایی شامل قرار دادن یک لوله انعطاف‌پذیر از طریق دهان و سپس بررسی مری و معده تا قسمت دوازدهه، قسمت اول روده‌ی کوچک است. علاوه بر معاینه تصویری، پزشکان اغلب با برش یک قطعه کوچک از بافت، از روده بزرگ یا دیگر مناطق آسیب دیده بیوپسی تهیه می‌کنند. سپس بافت بیوپسی را به منظور تعیین وجود بیماری مورد بررسی میکروسکوپی قرار می‌دهند. در حالی که ممکن است آندوسکوپی و بیوپسی تهاجمی باشند، تکنیک‌های پزشکی مدرن امکان انجام این روش‌ها را بدون درد و به راحتی طی یک ویزیت سرپایی فرآهم نموده است.
کروموندیسکوپی: پزشک ممکن است کولونوسکوپی را برای بررسی پولیپ یا تغییرات پیش سرطانی توصیه کند ولی Chromoendoscopy یک روش اسپری رنگ مایع آبی در طول کولونوسکوپی است تا توانایی متخصص برای تشخیص تغییرات جزیی در پوشش روده افزایش یابد. این تکنیک ممکن است پولیپ زودرس یا مسطح را نیز شناسایی کند تا بیوپسی شده یا حذف شود. دفع محتویات دفعی آبی رنگ برای مدت کوتاهی پس از انجام این روش طبیعی است.
تصویربرداری روده‌ی کوچک: پزشک ممکن است نیاز به تستی دیگر برای تجسم کل قسمت‌ها یا بخشی از روده داشته باشد که به راحتی توسط کولونوسکوپی یا آندوسکوپی امکان‌پذیر نیست. به طور معمول، این تست‌ها شامل نوشیدن یک ماده‌ی کنتراست دهانی و سپس گرفتن اشعه ایکس فلورسکوپی، سی تی اسکن یا اسکن تصویری رزونانس مغناطیسی است. برای تعیین میزان گسترش و شدت بیماری می توان از مطالعات اشعه ایکس باریم استفاده کرد. باریم یک ماده‌ی گچی است که توسط اشعه ایکس قابل مشاهده است و با اشعه ایکس سفید به نظر می رسد. هنگامی که باریم به صورت خوراکی مصرف می‌شود، روده را پر می‌کند و تصاویر (اشعه ایکس) را می توان از معده و روده‌ی کوچک تهیه کرد. هنگامی که باریم از طریق رکتوم (باریم انما) تجویز می‌شود، تصاویر کولون و انتهای ایلئوم را می‌توان به دست آورد. اشعه ی باریم می‌تواند زخم‌ها، تنگی روده و گاهی اوقات فیستول روده را نشان دهد.
توموگرافی محوری کامپیوتری یا سی تی اسکن یک تکنیک اشعه ایکس کامپیوتری است که اجازه می‌دهد تا تمامی قسمت‌های شکم و لگن به تصویر کشیده شود. این مورد می‌تواند به ویژه در تشخیص آبسه‌ها نیز مفید باشد. اخیراً تکنیک‌های تصحیح شده‌ی CT و MRI با استفاده از مواد کنتراست خوراکی متشکل از محلول‌های آبدار با یا بدون غلظت‌های پایین باریم برای فراهم آوردن انقباض کافی لومینال در ارزیابی آسیب شناسی روده‌ی کوچک در بیماران مبتلا به بیماری کرون کاربردی شده است. در طی اسکن MRI، از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر دقیق از روده‌ی کوچک استفاده می‌شود. بنابراین اسکن MRI از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس جلوگیری می‌کند.
امروزه آندوسکوپی کپسول ویدئویی (VCE) نیز به لیست آزمایش‌های تشخیصی بیماری کرون اضافه شده است. برای آندوسکوپی کپسول ویدئویی، یک کپسول حاوی یک دوربین کوچک مینیاتوری بلعیده می‌شود. سپس همان‌طور که کپسول در روده‌ی کوچک حرکت می‌کند، تصاویر ویدئویی از پوشش روده کوچک را به گیرنده می‌فرستد. تصاویر دانلود و سپس بر روی رایانه بررسی می‌شوند. سپس دوربین از طریق حرکت روده‌ای طی چند روز از مقعد خارج می‌شود. کپسول یکبار مصرف است، بنابراین شما مجبور نیستید در مورد بازیابی آن از مدفوعتان نگران باشید.آندوسکوپی تخصصی برای تجسم روده‌ی کوچک، گاهی اوقات به عنوان “آندوسکوپی بالون” نامیده می‌شود و برای مناطقی از روده که دسترسی مشکل دارد، استفاده می‌شود.
ارزش آندوسکوپی کپسول ویدئویی در این است که می‌تواند ناهنجاری‌های خفیف بیماری کرون را در اوایل و دوره‌ی خاموش بیماری تشخیص دهد. آندوسکوپی کپسول ویدئویی ممکن است به ویژه هنگامی مفید باشد که احتمال ابتلا به بیماری کرون وجود دارد ولی پرتو ایکس باریم طبیعی است. (پرتوهای باریم در تشخیص بیماری زودرس کرون دقیق نیستند.)
آندوسکوپی کپسول ویدئو نباید در بیماران مبتلا به انسداد روده‌ی کوچک انجام شود. زیرا ممکن است کپسول پشت انسداد گیر کرده و انسداد را بدتر کند. پزشکان معمولاً از انجام آندوسكوپي كپسولي ویدئو در بيماراني دارای ایمپلنت یا ضربان‌ساز قلب به دلیل یک نگرانی نظری برای دخالت الکتریکی بین کپسول و آن‌ها خودداری می‌کنند. با این حال، تاکنون اندک بیماران مبتلا به ضربان ساز یا دفیبلاتور که تحت آندوسکوپی کپسول ویدئویی قرار گرفته اند، هیچ مشکلی نداشته‌اند.