تشخیص سندرم روده کوتاه
تشخیص سندرم روده کوتاه براساس تاریخچه‌ی پزشکی بیمار، ارزیابی کامل بالینی و انواع آزمایش‌های تخصصی از جمله آزمایش‌های خونی و نتایج تصویربرداری انجام می‌شود. تست‌های لازم شامل آزمایش‌های بیوشیمی خون (مانند سطح آلبومین)، شمارش کامل خون (CBC)، آزمایش چربی مدفوع، تصویربرداری اشعه ایکس روده‌ی کوچک و سطح ویتامین‌ها در خون است. به منظور تشخیص بهتر بیماری سؤالاتی درباره‌ی علایم بیماری و سوابق جراحی روده پرسیده می‌شود. پزشک در طول معاینه‌ی فیزیکی، بدن بیمار را بررسی می‌کند و به دنبال شواهدی از تحلیل عضلانی یا کاهش وزن و علایم کمبود ویتامین و مواد معدنی می‌پردازد. بیشتر سؤالات پزشک عبارت‌اند از:
- چگونه بیماری خود را احساس می‌کنید؟
- چه علایم دارید؟
- آیا سابقه ابتلا به بیماری دیگر دارید؟
- سطح انرژی شما چگونه است؟
- آیا اسهال دارید؟
- آیا پس از خوردن غذاهای خاص مشکل دارید؟
- چه چیزی نشانه های شما را بهتر می‌کند؟ چه چیزی علایم شما را بدتر می‌کند؟
در آزمایش مهم شمارش کامل خون (CBC) به بررسی کم خونی در فرد پرداخته می‌شود. آزمایش ارزیابی سطوح آلبومین، وضعیت تغذیه‌ای و کم آبی بدن را بررسی می‌کند. افزایش آنزیم‌های کبدی، اختلالات الکترولیتی ناشی از کمبود آب را نشان می‌دهد. کراتینین نشان دهنده‌ی عملکرد کلیه است. کلسیم، منیزیم و فسفر برای تشخیص کمبودهایی که می‌تواند بر بسیاری از فرآیندهای متابولیک تأثیر بگذارد، بررسی می‌شوند. آزمایش چربی مدفوع توانایی بدن برای جذب چربی را اندازه‌گیری می‌کند. برای این آزمون بیمار یک نمونه مدفوع را در یک کیت آزمون خانگی تهیه و آن را به آزمایشگاه تحویل می‌دهد. برای تهیه نمونه مدفوع کودکان می‌توان از پوشاک مخصوص تهیه‌ی نمونه استفاده نمود. برخی آزمایشات تشخیصی، کمبود ویتامین‌ها یا مواد معدنی مرتبط با سندرم روده کوتاه را نشان می‌دهد.
تکنیک‌های تصویربرداری نیز برای ارزیابی افراد مبتلا به سندرم روده کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. تصویربرداری اشعه X ، سی تی اسکن و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) شكم یا سونوگرافی شكم بررسی علایم انسداد (فلج عضلات روده) و ارزیابی سلامت کبد و سلامت پوشش روده کوچک را انجام می‌دهد. سونوگرافی شکمی برای تشخیص اختلال صفراوی یا سنگهای صفراوی که اغلب با سندرم روده کوتاه ارتباط دارد،کاربردی است.
آزمایش‌های دیگری نیز برای شناسایی یا ارزیابی عوارض احتمالی سندرم روده کوتاه انجام می‌شود. به عنوان مثال، بیوپسی کبدی برای ارزیابی سلامت و عملکرد کبد از جمله کلستاز، هپاتیت غیر الکلی و سیروز انجام می‌شود. مطالعات بالینی و کولونوسکوپی نیز به ارزیابی عملکرد روده‌ی باقیمانده کمک می‌کند. دانسیتومتری استخوان برای بررسی بیماری‌های متابولیک استخوانی که ممکن است به سبب کمبود کلسیم و ویتامین D ایجاد شود، انجام می‌گردد.
البته ویژگی‌های متعددی وجود دارد که کلید تشخیصی بوده و طی معاینه بالینی مشخص می‌شود. این موارد مربوط به اختلالات تغذیه‌ای زیر است:
- کمبود پروتئین و سوء‌تغذیه که با تحلیل عضلانی، ادم اندام‌های محیطی به خصوص پاها، پوسته پوسته شدن، نقاط برجسته در ناخن‌ها و عملکرد ضعیف رشد در کودکان بروز می‌کند.
- کمبود اسید چرب ضروری (لینولئیک و لینولنیک) که با محدودیت رشد، درماتیت، آلوپسی تظاهر می‌کند.
- کمبود ویتامین A که با آسیب قرنیه، تأخیر رشد بروز می‌کند.
- کمبود ویتامین‌های Bکه کمبود نوع یک آن با ادم، افزایش ضربان قلب و نوع شش آن با نوروپاتی محیطی و کمبود نوع دوازده با تشنج ظاهر می‌شود.
- کمبود ویتامین D رشد را تضعیف و استخوان‌ها را در معرض شکستگی و آسیب قرار می‌دهد.
- کمبود ویتامین E در صورت شدید بودن منجر به ناهماهنگی بین عضلات، ادم و رفلکس‌های شدید تاندون می‌شود.
- کمبود ویتامین K پتشیا ( نوعی هماتوم )، اکیموز( کبودی یا خون‌مردگی ) و پورپورا ( خونریزی زیر پوستی ) ایجاد می‌کند.
- کمبود آهن باعث کم خونی و بدشکلی ناخن می‌شود.
- کمبود روی منجر به زخم معده، بثورات اریتماتوزی در اطراف دهان، چشم و بینی می‌شود.
برخی سؤالات متداول بیماران از پزشک پس از تشخیص سندرم روده کوتاه عبارت است از:
- سندرم روده‌ی کوتاه من چقدر جدی است؟
- آیا درمان می‌شود؟
- چه کارهایی می‌توانم انجام دهم تا احساس خوبی داشته باشم؟
- چه نوع درماني لازم است؟
- چه نوع غذایی باید مصرف کنم؟
