علائم زگیل مقعد، پیشگیری و درمان زگیل مقعد با سرما درمانی و جراحی

زگیل مقعدی یک بیماری ویروسی است که اطراف و داخل مقعد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به دلیل مسری بودن ممکن است پوست ناحیه‌ی تناسلی را نیز آلوده کند. در اولین مراحل بروز ممکن است به صورت برجستگی‌های کوچک در حد سر سوزن ظاهر شود و کم‌کم علاوه بر رشد و بزرگ‌شدن کل مقعد را پوشش دهد که در آن مرحله همانند گوشت اضافه‌ی قهوه‌ای رنگ با شکل مشابه گل کلم دیده خواهد شد. رنگ آن از قرمز گوشتی، زرد، صورتی، یا قهوهای روشن متغیر است. در واقع زگیل توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود که از فردی به فرد دیگر از طریق تماس مستقیم منتقل خواهد شد. این ویروس انواع زیادی دارد که برخی از آن‌ها سرطان‌زا نیز هستند. زگیل تناسلی و مقعدی شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی و منتقل شونده از راه جنسی است. قرار گرفتن در معرض تماس با ناحیه مقعدی یا تناسلی آلوده (تماس با دست یا ترشحات پوست به پوست از یک شریک جنسی) می‌تواند به عفونت HPV منجر شود. قرار گرفتن در معرض این ویروس می‌تواند مربوط به سال‌ها قبل و از طریق شرکای جنسی قبلی باشد ولی با بروز ضایعه‌های زگیلی ممکن است فرد به تازگی متوجه آن شود.

در مردان، زگیل معمولاً در پوست بیرونی آلت تناسلی و در زنان در ناحیه‌ی فرج که خارج از واژن است گسترش می‌یابد. زگیل در پوست اطراف مقعد مردان و زنان با هم نیز رویت می‌شود. گاهی اوقات زگیل در داخل واژن و در گردن رحم، کیسه‌ی بیضه یا در داخل مقعد به وجود می‌آید. همچنین گاهی اوقات در داخل مجرای ادرار رخ می‌دهد اما به ندرت ممکن است در دهان یا بینی ایجاد شود.

علائم زگیل مقعد

زگیل معمولاً، درد و ناراحتی خاصی برای فرد مبتلا ایجاد نمی‌کند و به همین دلیل بسیاری از بیماران از مشکل خود ناآگاه هستند. برخی از بیماران علائمی مانند خارش، خونریزی، ترشحات لزج یا احساس یک توده در ناحیه مقعد را تجربه می‌کنند. بسته به محل ایجاد ضایعات علایم متفاوتی در فرد ظاهر می‌شود. گاهی اوقات باعث سوزش و درد به خصوص در اطراف مقعد یا خونریزی و درد در هنگام مقاربت می‌شود. زگیل‌های داخل مقعدی، می‌توانند باعث خونریزی هنگام اجابت مزاج شوند. زگیل داخل مجرای ادرار، بر جریان ادرار اثر گذاشته و ممکن است منجر به خونی شدن ادرار شود. در روابط جنسی دهانی، گلو و دهان را نیز درگیر می‌کند. زگیل تصویر ناخوشایندی دارد که برخی بیماران مبتلا را دچار اضطراب و خجالت و ترس از تداخل با فعالیت جنسی می‌کند. پس ممکن است پس از تشخیص این بیماری در خود ناراحت شوید. باید در نظر داشته باشید که نزدیکی مقعدی می‌تواند این بیماری را گسترش دهد.

پیشگیری از زگیل مقعد

برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری می‌توان با رعایت چند نکته به در امان ماندن خود کمک کرد از جمله:
• توصیه می‌شود که پسران و دختران در ۱۱ الی ۱۲ تا ۲۶ سالگی قبل از مواجهه با ویروس HPV نسبت به آن ایمن و واکسینه شوند. با این حال، نقش واکسن برای جلوگیری از زگیل مقعد و سرطان مقعد ناشناخته است.
• فرد می‌تواند با خودداری از تماس جنسی پر خطر، استفاده از کاندوم یا محدود کردن تعداد شرکای جنسی خطر ابتلا به بیماری HPV را کاهش دهد. با این حال، کاندوم نمی‌تواند به طور کامل فرد را در برابر آن محافظت کند و احتمال ابتلا به این بیماری حتی از رابطه‌ با یک شریک جنسی نیز وجود دارد. (زیرا این ویروس پوست به پوست منتقل می‌شود و ویروس فقط در محل پوشیده شده با کاندوم زندگی نمی‌کند.)
• برای احتیاط، شرکای جنسی می‌توانند از نظر زگیل و دیگر بیماری‌های مقاربتی (STD) بررسی شوند، حتی اگر هیچ نشانه‌ی ظاهری ندارند.

تشخیص زگیل مقعد

پزشک ممکن است قبل از بررسی خود بیماری وجود یا عدم وجود عوامل خطر فرد را مانند سابقه‌ی مقاربت مقعدی، ابتلا به HIV، رابطه جنسی و تماس نزدیک با فرد آلوده، آغاز رابطه جنسی از سنین پایین، سیستم ایمنی ضعیف (مصرف کننده‌ داروی تضعیف کننده سیستم ایمنی در بیماران پیوند کلیه، بیماری التهابی روده، آرتریت روماتوئید) مورد آنالیز قرار دهد.
پزشک در معاینه فیزیکی باید در درجه اول بر بررسی آنورکتال و ارزیابی میاندوراه (ناحیه لگن خاصره) که شامل آلت تناسلی مردانه یا ناحیه واژن است تمرکز کند. زگیل مقعد با معاینه چشمی تشخیص داده می‌شود. اما برخی از پزشکان در طی معاینه از اسید استیک (سرکه) برای آغشته کردن ضایعات و تغییر رنگ آن به سفید در جهت قابل رویت شدن تمام قسمت‌های آن کمک ‌می‌گیرند. معاینه رکتوم و داخل مقعدی با کمک آنوسکوپ برای مشاهده‌ی زگیل بیشتر لازم است. بررسی با اسپکولوم و پاپ‌اسمیر نیز ممکن است برای کمک به آزمایش واژن در زنان نیز نیاز شود. گاهی اوقات برای اطمینان در تشخیص نیاز به گرفتن یک نمونه از بافت زگیل (بیوپسی) و مشاهده‌ی آن زیر میکروسکوپ است.

درمان زگیل مقعدی

انتخاب نوع درمان زگیل مقعدی تا حدی بستگی به تعداد و محل زگیل، ترجیح بیمار و مهارت پزشک دارد. هر درمانی جوانب مثبت و منفی خود را دارد که تجربه نشان داده کدام درمان برای کدام ناحیه مفید یا بی‌فایده است مانند:
• پراکندگی فراوان زگیل معمولاً به سرمادرمانی پاسخ مثبتی نمی‌دهد؛
• برخی درمان‌های شیمیایی نباید در موارد داخلی مانند گردن رحم(دهانه رحم)، ، مهبل (واژن) و درون مقعدی استفاده شوند؛
• برخی درمان‌های شیمیایی نباید در زنان بارداراستفاده شود؛
• با وجود مؤفقیت‌آمیز بودن درمان‌های جراحی (برش، سوزاندن) همیشه مناسب نیستند و احتمال عود وجود دارد.

درمان زگیل مقعدی ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد و باعث برخی تحریکات پوستی اطراف منطقه شود. همچنین، افراد سیگاری کمتر به درمان پاسخ مثبت می‌دهند، به طوری که ترک سیگار ممکن است در درمان فرد مؤثر باشد. گزینه‌های درمانی زگیل مقعدی با مواد شیمیایی یا درمان‌های فیزیکی است که شامل:
• دارو درمانی زگیل مقعد: اگر زگیل‌ها هنوز بسیار کوچک هستند و فقط در پوست اطراف مقعد قرار دارند، ممکن است با یک پماد در مطب و گاهی اوقات در خانه درمان شوند. داروهای موضعی مشترک مانند پودوفیلین، اسید تری کلرواستیک اسید به طور مستقیم به زگیل مالیده می‌شوند. این درمان در مطب بدون نیاز به بی‌هوشی و تنها در چند دقیقه انجام می‌شود و زگیل را مجبور به پوسته‌ریزی می‌کند. پزشک توصیه‌هایی برای شستن دارو بعد از درمان خواهد کرد. درمان دارویی معمولاً چند هفته طول می کشد و گاهی اوقات می تواند تا شش ماه هم زمان ببرد. برخی داروهای موضعی را می‌توان در خانه با احتیاط مصرف کرد، مانند: ۱)پودوفیلوتوکسین ماده‌ی شیمیایی است که به صورت کرم یا لوسیون در مصارف خانگی تجویز می‌شود. دوره‌ی درمان با این دارو چهار الی پنج هفته زمان می‌برد. در هنگام استفاده‌ی این دارو باید به این نکات توجه داشت، شامل:
استفاده از آن در دوران حاملگی ممنوع است؛
دارو باید فقط روی زخم و پوست آسیب‌دیده استفاده شود و از پخش شدن آن در نواحی اطراف که پوست سالم دارد، خودداری شود؛
در مدت زمان درمان با آن از باید تماس جنسی پرهیز شود زیرا این ماده‌ی شیمیایی می‌تواند پوست شریک جنسی را نیز تحریک کند؛
باید از مصرف بیش از حد دارو برای ضایعات خودداری شود زیرا ممکن است منجر به عوارض ناخواسته درون بدن شود.
۲)داروهای موضعی مانند ایمیکویمود را می‌توان در خانه برای زگیل‌های کوچک استفاده کرد. توصیه می‌شود این داروی موضعی در هنگام خواب مالیده شود و طی ۶ الی ۱۰ ساعت بعد شسته و از ناحیه پاک شود. باید سه بار در هفته به مدت ۱۶ هفته استفاده گردد. عوارض جانبی آن شامل التهاب، سوزش و زخم دردناک در ناحیه‌ی پوست است. در صورت دچار شدن به عوارض جانبی شدید، بلافاصله باید استفاده از کرم متوقف و با پزشک تماس گرفته شود. نکاتی که باید حین مصرف این دارو مورد توجه قرار داد شامل:
مصرف این دارو در دوران بارداری توصیه نمی‌شود؛
باید از تماس جنسی همزمان با درمان این کرم موضعی به دلیل احتمال تحریک پوست شریک جنسی خودداری شود؛
در صورت نزدیکی به دلیل تضعیف اثر کاندوم و دیافراگم باید روش دیگری برای جلوگیری حین مصرف دارو انتخاب شود؛
کرم باید فقط بر روی پوست آلوده و زخم مالیده شده و از تماس با پوست اطراف آن جلوگیری گردد؛
احتمال تغییر رنگ دائمی پوست در محلی که از دارو استفاده شده است، وجود دارد.
• سرما درمانی زگیل مقعد: پزشک می‌تواند زگیل مقعدی را در مطب با نیتروژن مایع منجمد کند. نتایج درمانی آن تا حدودی مشابه داروهای موضعی است. انجماد با نیتروژن مایع که سرما‌درمانی نام گرفته است بر روی زگیل اسپری و اعمال می‌شود. این روش برای درمان زگیل‌های کم و همچنین در دوران بارداری مناسب است.
• جراحی زگیل مقعد: در زگیل‌های گسترده و زگیل‌های راجعه که در بیش‌ از ۵۰ درصد موارد رخ می‌دهد، پزشک ممکن است مایل به انجام عمل جراحی باشد. جراحی زگیل مقعدی بر خلاف دارودرمانی نتایج فوری به همراه دارد. جراحی آن باید با استفاده از یک بی‌حسی موضعی یا بی‌هوشی عمومی بسته به تعداد و محل دقیق ضایعه انجام شود. کوتر (سوزاندن)، جراحی (برداشتن)، لیزردرمانی و یا ترکیبی از آن‌ها، برای درمان زگیل مقعدی بزرگتر خارجی یا داخلی استفاده می‌شود. جراحی زگیل مقعدی اغلب به صورت سرپایی انجام می‌شود و فرد می‌تواند در همان روز مرخص شود. معمولاً بیماران پس از سوزاندن جزئی، ناراحتی کمی را احساس می‌کنند و در بیشتر موارد می‌توانند بلافاصله به فعالیت روزمره و کار خود بازگردند. اکثر مردم بعد از درمان متوسط تا چند روز درد و مشکل دارند و نیاز به داروهای مسکن پیدا می‌کنند، این افراد به استراحت بیشتری چند روز تا چند هفته پس از عمل نیاز دارند. خونریزی خفیف، متمایل به زرد و تراوش زخم تا چند هفته طبیعی است اما خونریزی شدید نیاز به پیگیری و اطلاع فوری پزشک دارد. تعویض پانسمان منظم به بهبود سریع‌تر زخم و کاهش رطوبت و خارش ناحیه کمک می‌کند.
پیگیری درمان برای چند ماه در فواصل منظم پس از آخرین زگیل مقعدی دیده شده لازم است تا مطمئن شویدکه هیچ زگیل جدید به وجود نیامده است. البته در صورت مشاهده‌ی سایر علائم درد و خونریزی مقعدی نیاز به مراجعه به پزشک است. البته در برخی موارد، زگیل ممکن است بارها و بارها پس از حذف مؤفقیت‌آمیز هم عود کند. دلیل این اتفاق غیر فعال شدن ویروس HPV برای یک دوره از زمان در بافت‌های بدن است. برای پیشگیری از گسترش مجدد زگیل بهتر است شریک جنسی فرد نیز تحت بررسی و درمان در صورت ابتلا قرار گیرد.

سوالات متداول درباره این بیماری