کولونوسکوپی چیست؟نحوه‌ی انجام و موارد استفاده

امروزه معاینه و تشخیص نوع بیماری های درونی بدن از جمله بیماری های گوارشی و روده ای بسیار آسان گشته. کولونوسکوپی یکی از انواع راه های تشخیص بیماری هایی چون بواسیر، شقاق، اسهال مزمن، یبوست می باشد که در مواردی به بیماران تجویز می شود. در این مطلب با ما همراه باشید تا به طور کامل با آن آشنا شویم.

کولونوسکوپی چیست؟

کولونوسکوپی یکی از روش های تشخیص بیماری های گوارشی است که به منظور بررسی انواع اختلالات روده ای از جمله بافت ملتهب، زخم و رشد غیر طبیعی بافت روده، پولیپ و …انجام می گیرد. کولونوسکوپی، دستگاه آندوسکوپی است که به پزشک اجازه میدهد پوشش داخلی روده بزرگ را از طریق کونولوسکوپ یا لوله بزرگ، انعطاف پذیر و دوربین دار و متصل به مانیتور مشاهده نماید. افزون بر مشاهده روده بزرگ از کولونوسکوپی به منظور نمونه برداری و خارج کردن بافت های سرطانی نیز استفاده می شود. از دیگر امکانات کولونوسکوپی می توانیم به شست‌وشو روده، مکش و تزریق هوا اشاره کنیم. طول لوله کونولوسکوپ بین ۱۲۵ تا ۱۸۳ سانتی متر متغیر است.

موارد استفاده

کولونوسکوپی در تشخیص طیف گسترده ای از بیماریها نقش دارد که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• بررسی و معاینه شقاق مقعد (شقاق از بیماری های ناحیه‌ی مقعدی است که ناشی از ایجاد شکاف در دیواره مقعد ایجاد می شود، برای تشخیص و معاینه های تکمیلی نیاز به کولونوسکوپی تحت بیهوشی است.)
• معاینه بواسیر خونریزی کرده (بواسیر یا هموروئید رگ های آسیب دیده و متورمی است در صورتی که دچار خونریزی شده است نیاز به بررسی معاینه دقیق‌تر با سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی برای رد احتمال وجوده توده‌ی سرطانی است.)
• بررسی تاثیرات بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو ( هر دوی این بیماری از عارضه های التهابی روده به شمار رفته و می تواند خونریزی روده را به همراه داشته باشد که نیاز به بررسی با کولونوسکوپی دارد.)
• بررسی پرولاپس رکتوم (پرولاپس به معنی بیرون زدگی قسمتی از بافت روده یا مخاط آن از مقعد است.)
• تشخیص سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر (این سندروم که به بیماری IBS معروف است، موجب اختلال در عملکرد صحیح روده می شود.)
• بررسی سرطان روده
• بررسی وجود پولیپ در روده
• بررسی علت خونریزی مقعدی
• بررسی کمبود آهن (زیر کمبود آهن می تواند به دلایل مختلفی از جمله وجود زخم و التهاب در روده بزرگ انجام گیرد.)
• بررسی علت تغییرات در اجابت مزاج (اسهال ، یبوست ، باریک شدن مدفوع)
• بررسی علت کاهش وزن
• سوزاندن زخم های در حال خونریزی

نحوه‌ی انجام کولونوسکوپی

کولونوسکوپی در مطب پزشک و یا کلینیک‌های درمانی بدون استفاده از بی هوشی یا بی حسی انجام می شود تنها در مواردی ممکن است از داروهای آرام بخش یا مسکن‌های قوی تری برای آرامش بیمار استفاده شود. برای انجام این روش تشخیصی بیمار باید بر روی تخت به سمت چپ دراز بکشد. پزشک لوله یا همان کولونوسکوپ آغشته به ژل روان کننده را از طریق مقعد وارد روده می کند.

این لوله به سبب ایجاد دیدی دقیق تر روده را با گاز کربن دی اکسید پر می کند و سپس دوربین متصل به این لوله تصاویری از آن بر روی مانیتور نمایش می دهد. این کار معمولاً بین ۳۰ الی ۶۰ دقیقه زمان نیاز دارد التبه در برخی موارد لازم است بیمار تا یک الی دو ساعت بعد همچنان در مطب باشد. در طی انجام کولونوسکوپی ممکن است پزشک با مشاهده پولیپ از بیوپسی یا برداشت بافت روده نیز استفاده نماید که پس از آن مقداری خونریزی از مقعد امری طبیعی است.

عوارض

پس از انجام کولونوسکوپی درد شکم و نفخ امری طبیعی تلقی می شود. یکی از عوارض کولونوسکوپی که البته نادر است، سوراخ شدن روده می باشد. اما ممکن است برخی عوارض دیگری نیز ظاهر شوند که می بایست  در صورت مشاهده هر یک از آنها با پزشک مراجعه کنید :

• درد شکم (مداوم)
• تب
• مدفوع خونی
• سرگیجه
• ضعف

آمادگی قبل از کولونوسکوپی

• مصرف مسهل : لازم است شب قبل از انجام کولونوسکوپی از داروهای مسهل به منظور نرم نمودن مدفوع و پاک کردن روده ها استفاده نمایید. این دارو هم به شکل قرص و هم به شکل پودر قابل دسترس است.
• تنقیه : واردن نمودن آب یا محلول صابون ملایم با استفاده از بطری شستشوی مخصوص
• مصرف داروهای ضد انعقاد : اگر از داروهای ضد انعقاد و رقیق کننده خون مانند آسپرین، داروهای آرتروز، داروهای دیابت و ویتامین های حاوی آهن استفاده می کنید، با پزشک خود مشورت نمایید.
• مایعات قرمز و بنفش : از دو روز قبل مصرف خوراکی های قرمز و بنفش مانند انگور و انار ممنوع است.
• رژیم غذایی : از دو روز قبل از کولونوسکوپی لازم است بیمار از غذاهای جامد استفاده کرده  و خوراکی هایی نظیر آب، چای، قهوه، آبمیوه رقیق، آبگوشت رقیق، یخمک طعم‌دار و ژله جایگزین نماید.

مراقبتهای بعد از کولونوسکوپی

از آنجایی که در برخی موارد کولونوسکوپی همراه با بیهوشی انجام میشود، بهتر است بیمار همراه داشته باشد تا بعد از اثر بی هوشی یا حتی بی حسی همراه او باشد. علاوه بر آن بعد از انجام آزمایش از رژیم غذایی مناسب وسالمی پیروی کرده تا علاوه بر پاکسازی روده بتوانید به راحتی اجابت مزاج کنید. همچنین ناگفته نماد ممکن است دراولین اجابت مزاج ممکن است خونریی اتفاق بیفتد که این امر طبیعی است. در صورت تکرار و تشدید این امر به متخصص مراجعه کنید.

هزینه انجام کولونوسکوپی

اغلب بیمه ها هزینه انجام کولونوسکوپی را بر عهده می گیرند ولی هزینه انجام کولونوسکوپی ممکن است با توجه به مرکزی که این کار در آن انجام میدهید متفاوت باشد. بنابراین برای آگاهی دقیق از قیمت ها لازم است پزشک متخصص خود در این باره صحبت نمایید.

سوالات متداول