پروکتوسکوپی چیست؟ معاینه بواسیر و مقعد+ نحوه معاینه
پروکتوسکوپی یک شیوه مناسب برای تشخیص بیماری های نشیمنگاهی از جمله بواسیر داخلی ویا بواسیر خارجی به شمار می رود. در این مطلب به طور کامل با این روش آزمایش، هزینه ها و نحوه انجام آن آشنا شده و درباره آن مطالعه خواهید نمود.
پروکتوسکوپی چیست؟
بیماری بواسیر یا هموروئید نوعی از بیماری های مقعد است که در اثر التهاب و گشاد شدن عروق این ناحیه ایجاد می شود. علت اصلی بروز این عارضه وارد آمدن فشار بیش از اندازه به عروق این ناحیه می باشد. این بیماری دارای دو نوع داخلی و خارجی است که در بواسیر داخلی عروق داخلی راست روده یا رکتوم دچار تورم شده است.
مطالعه بیشتر: بیماری های مقعد
برای معاینه و تشخیص دقیق و همچنین درمان این بیماری می توان از روش های مختلفی استفاده نمود، که یکی از آنها معاینه با پروکتوسکوپی (مشاهده رکتوم) می باشد. پروکتوسکوپی یک نوع آزمایش وتشخیص بیماری های روده ای می باشد. این روش به همراه بی حسی انجام می گیرد و بیمار هیچ دردی را به بیماری متحمل نمی شود ولی ممکن است فرد کمی احساس فشار نماید. همچنین در صورتی که بیمار درخواست کند، پزشک می تواند از بیهوشی نیز استفاده نماید. در ادامه به بحث در مورد این روش تشخیصی و درمانی می پردازیم.
کاربرد پروکتوسکوپی
در موارد مختلفی مانند معاینه و درمان بواسیر می توان از پروکتوسکوپ استفاده نمود، برخی از این موارد عبارتند از :
- تشخیص علت خونریزی از مقعد (اگر خونریزی روشن باشید به این معنی است که خونریزی از نواحی انتهایی مقعد اتفاق افتاده و نیاز به معاینه با این وسیله دارد.)
- تشخیص التهاب رکتوم
- علت پرولاپس یا بیرون افتادگی رکتوم
- بیوپسی یا نمونه برداری از بافت روده برای آزمایش
- بررسی ناحیه جراحی شده از روده
- احساس درد در ناحیه مقعد یا روده بزرگ
- معاینه کانال آنال
- انسداد روده
- پولیپ روده و سایر بیماری های غیر طبیعی
- تشخیص یا نظارت بر بیماری های خطرناک مانند سرطان ها از جمله سرطان مقعد
پروکتوسکوپی چگونه انجام میشود؟
دستگاه مورد استفاده برای انجام این روش یک لوله توخالی به نام پروکتوسکوپ است. پروکتوسکوپ لوله ای نسبتاً باریک و بلند است که انتهای آن به دوربین با کیفیت بالا و نور مجهز شده است. با استفاده از بی حس کننده موضعی این وسیله وارد شده و پزشک می تواند تمامی نواحی را با دقت بالا مشاهده نماید. با استفاده از دمیدن هوا داخل رکتوم بررسی داخل آن صورت می گیرد. این وسیله قادر است تا فاصله ۲۵ سانتی متری از رکتوم و کولون را بررسی نماید و یا در صورت نیاز بیوپسی یا نمونه برداری انجام دهد. مراحل انجام این آزمایش به این شرح است :
- بیمار پس از دریافت بی حسی ، بر روی زانو های خود خم می شود.
- ابتدا پزشک انگشت خود را وارد مقعد می نماید تا انسداد یا زخم های احتمالی را بررسی نماید.
- در مرحله بعد پروکتوسکوپ وارد مجرای روده می شود و همزمان با آن عمل دمیدن صورت می گیرد تا پزشک داخل مقعد را مشاهده نماید.
- دکتر ممکن است اقدام به بیوپسی نماید یعنی یک نمونه از بافت را در طی مراحل حذف کند. این کار با استفاده از ابزارهای بسیار کوچک و از طریق پروکتوسکوپ انجام می شود.
- ممکن است در طی آزمایش این حس را داشت باشید که نیاز به تخلیه روده دارید.
- کل مدت زمان این آزمایش در حدود ۱۰ دقیقه به طول انجامیده و سپس پروکتوسکوپ خارج می شود.
از مزیت های این روش می توانیم به بررسی دقیق مخاط و تغییرات آن، بررسی عروق مقعد، تشخیص قطعی هموروئید داخلی و فیستول های مقعدی و فیستول‌های اطراف آن و بیوپسی اشاره کنیم. برای انجام این روش نیاز به اقدام خاصی نیست ولی بهتر است ۲ ساعت قبل از انجام این روش روده تمیز شود. در صورت نیاز پزشک با شما در این مورد صحبت می کند اما معمولاً از محلول آب و نمک برای تمیز نمودن روده استفاده می شود.
عوارض پروکتوسکوپی
عوارض پس از انجام این روش نادر هستند، اما ممکن است برخی از افراد را درگیر نماید. این عوارض عبارتند از :
- عفونت
- شکم درد
- یک پارگی در راست روده
در حالت معمول تا چند روز پس از انجام این روش دچار ناراحتی شده و ممکن است از ناحیه رکتوم یا مقعد خونریزی داشته باشید و به خصوص اگر در حین پروکتوسکوپی، بیوپسی نیز انجام شده باشد.
اگر بعد از پروکتوسکوپی هریک از علائم زیر را مشاهده کردید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
- تب بالای ۳۸ درجه سانتیگراد
- مشاهده مقدار زیادی خون در مدفوع
- خونریزی مقعدی بیش از حد
- درد شدید در ناحیه شکم
- سخت و متورم شدن شکم
تشخیص و درمان هموروئید با پروکتوسکوپی
از پروکتوسکوپ می توان جهت تشخیص قطعی و درمان هموروئید استفاده نمود، زیرا با این روش می توان قسمت راست روده و انتهای روده که محل ایجاد هموروئید است را به خوبی مشاهده نمود. این وسیله اپتیک مجهز به نور بوده که مشاهده راست روده را تسهیل می بخشد. برای درمان بواسیر با پروکتوسکوپی می توان با ایجاد چند خراش کوچک در اطراف ناحیه هموروئید آن را درمان نمود. این درمان بدون بی هوشی و به صورت سرپایی صورت گرفته و دوره نقاهت یا استراحت پس از آن ۲ الی ۳ روز است.
هزینه انجام پروکتوسکوپی
هزینه انجام پروکتوسکوپی بسته به نوع مرکز درمانی که در آن این روش تشخیصی را انجام میدهید، تعیین می شود. این روش را می توان در کلینیک مجهز به پروکتوسکوپ و یا بیمارستان انجام داد. در مقایسه این روش با روش مشابه یعنی کولونوسکوپی می توان گفت هزینه ای بسیار کمتر از بیمار دریافت می شود. این روش می تواند دید واضح با کیفیت بالا را برای پزشک فراهم آورد و علاوه بر تشخیص، نمونه برداری، کاربرد درمانی نیز دارد. به طور مثال این روش می تواند با ایجاد چند برش کوچک هموروئید های کوچک داخلی را بهبود ببخشد.
