داروی هیدروکورتیزون از داروهای کورتیکواستروئید است، این دارو جهت درمان التهابات داخلی و خارجی در بدن بکار می رود، زیرا در اشکال دارویی مختلفی از جمله پماد، ژل، قرص، داروی تزریقی و … موجود است. این دارو را میتوان بدون نسخه از داروخانه تهیه نمود، اما نوعی از آن که تنها با نسخه به فروش می رسد، قوی تر است. لازم به ذکر است این دارو توسط سازمان غذا و دارو (FDA) مورد تایید است. داروی هیدروکورتیزون به نام های تجاری Anusol HC, Locoid Westcort و … به فروش می رسد. همچنین در ترکیب با داروهای دیگر نیز (از قبیل آنتی بیوتیک ها مانند نئومیسین) موجود است.
کاربرد هیدروکورتیزون
این داروی پرکاربرد در نوع خوراکی برای درمان انواع بیماری ها از جمله اختلالات پوستی، اختلالات خون، آسم، اختلالات کلیوی، مشکلات تیروئید، بیماری های خودایمنی و … کاربرد دارد. همچنین این دارو درمان نوع خاصی از سرطان ها و مشکلات کلیوی نیز به کار می رود. همچنین نوع موضعی هیدروکورتیزون جهت درمان زخم های جزئی پوست، آلرژی پوست، اگزما، نیش حشرات، زخم دهان، سم، هموروئید و سایر خارش ها کاربرد دارد.
درمان بواسیر یا هموروئید با پماد هیدروکورتیزون
یکی از کاربرد های مهم این دارو درمان هموروئید (بواسیر) است، هموروئید نوعی از عارضه های مقعدی است که در اثر تورم عروق در ناحیه مقعد ایجاد میشود و همراه با علائمی از جمله درد، سوزش، خارش و … می باشد. مصرف داروی هیدروکورتیزون موضعی می تواند به درمان این بیماری کمک کند. پماد هیدروکورتیزون موضعی می تواند به کاهش علائم این بیماری مانند درد جزئی، قرمزی، خارش و تورم هموروئید را بهبود بخشد. برای مصرف این دارو دستور عمل زیر را رعایت نمایید :
- بواسیر داخلی : برای درمان بواسیر داخلی نازل پماد را درون مقعد فرو ببرید و بدون تماس انگشت پماد را داخل آن قرار دهید. اگر از اپلیکاتور استفاده می کنید، پس از یکبار مصرف آن را دور بیاندازید.
- بواسیر خارجی : برای درمان انواع بواسیر خارجی، با کمک انگشت پماد را بر روی نواحی آسیب دیده پخش نمایید.
تعداد مصرف این دارو برای درمان هموروئید، بین ۲ تا ۴ بار در روز است، و بستگی به نظر پزشک دارد. بهترین زمان مصرف این دارو بعد از اجابت مزاج است.
خطرات هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون خوراکی :
- مصرف این دارو همزمان با مصرف برخی دارو ها ممنوع است پس در صورت ابتلا به بیماری هایی نظیر بیماری کبد، بیماری کلیوی، بیماری روانی، کم کاری تیروئید، پوکی استخوان،عفونت چشمی، تبخال، تشنج، مالاریا، سل، بیماری روده، بیماری قلبی، دیابت و فشار خون بالا با پزشک خود مشورت نمایید.
- قبل از انجام هر نوع جراحی پزشک خود را از مصرف این دارو مطلع نمایید.
- یکی از خطرات این دارو این است که می تواند موجب تاخیر در رشد کودکان شود که در مصرف بلندمدت باید مرتباً رشد کودک مورد بررسی قرار گیرد.
- همزمان با مصرف این دارو انجام هر نوع واکسیناسیون و تست پوستی ممنوع است.
- اگر در زمان مصرف این دارو دچار علائم عفونت مانند تب، گلودرد، درد عضلانی شدید، پزشک خود را مطلع نمایید.
- در صورتی که علائم بیماری شما با مصرف هیدروکورتیزون تشدید شد، پزشک خود را مطلع نمایید.
- این دارو موجب افزایش قند خون می شود، بیماران دیابتی باید مرتباً سطح قند خون خود را کنترل کنند.
- مصرف این دارو نباید ناگهانی قطع شود، زیرا که عوارض جانبی جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت.
هیدروکورتیزون موضعی :
- قبل از مصرف هیدروکورتیزون موضعی در صورتی که دچار مشکلاتی مانند؛ دیابت، عفونت، مشکل گردش خون و یا هر نوع اختلال ایمنی هستید، پزشک را در جریان قرار دهید.
- در صورتی که از هیدروکورتیزون موضعی بدون نسخه پزشک استفاده می کنید، و وضعیت شما بعد از ۷ روز بهبود نیافت، لازم است، پزشک را در جریان بگذارید.
- در صورتی که پس از مصرف این دارو دچار علائمی مانند قرمزی، تورم یا ترشح شدید، پزشک خود را در جریان بگذارید.
- از مصرف طولانی مدت این دارو بر روی نواحی مانند صورت، ناحیه تناسلی، رکتوم و زیر بغل اجتناب نمایید.
- از مصرف لوازم آرایشی بر روی نواحی که از این کرم موضعی استفاده می کنید، بپرهیزید.
مصرف هیدروکورتیزون در بارداری
این دارو در دسته داروی های گروه C دسته بندی می شود، یعنی اثرات جانبی این دارو بر روی جنین به طور کامل مشخص نیست، در نتیجه مصرف آن در دوران بارداری به جز موارد ضروری توصیه نمی شود. همچنین اگر از این دارو استفاده می کنید و قصد بارداری دارید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
مصرف هیدروکورتیزون در دوران شیردهی نیز ممنوع است، زیرا دارو می تواند به شیر مادر منتقل شده و باعث مشکلات متعددی گردد.
عوارض جانبی هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون خوراکی :
مهمترین عوارض جانبی که پس از مصرف هیدروکورتیزون خوراکی ایجاد می شود، به این شرح است :
- تحریک معده یا استفراغ
- سردرد
- سرماخوردگی
- بی خوابی و بی ثباتی
- افسردگی یا اضطراب
- آکنه
- افزایش رشد مو
- کبودی شدن بدن با کوچکترین ضربه
- نامنظم شدن قاعدگی
در صورتی که این عوراض از بین نرفته و یا تشدید شدند، پزشک خود را مطلع نمایید.
عوارض جدی تر مصرف این دارو به این شرح است :
- تورم پاها یا صورت
- بثورات پوستی
- مشکلات دید
- تضعیف عضلات
- سرد یا عفونت به مدت طولانی
- مدفوع سیاه و قیری
در صورتی که دچار عوارض جدی و خطرناک این دارو شدید، مصرف آن را قطع و به پزشک اطلاع دهید.
هیدروکورتیزون موضعی :
عوارض هیدروکورتیزون موضعی که ممکن است بعد از مصرف ایجاد شود، به این شرح است:
- آکنه
- خشکی یا ترک خوردن پوست
- خارش و سوزش پوست
- تغییر رنگ پوست
در صورتی که این عوراض از بین نرفته و یا تشدید شدند، پزشک خود را مطلع نمایید.
عوارض جدی تر مصرف این دارو به این شرح است :
- بثورات شدید پوست
- خس خس کردن سینه
- دشواری در تنفس و بلع
- عفونت پوست
در صورتی که دچار عوارض جدی و خطرناک این دارو شدید، مصرف آن را قطع و به پزشک اطلاع دهید.
تداخلات هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون خوراکی :
بهتر است برای حفظ سلامت خود مصرف هر دارویی را به پزشک خود اطلاع دهید، به خصوص اگر داروهای زیر را مصرف می کنید :
- ضد انعقاد (رقیق کننده خون) مانند وارفارین (کومادین)
- داروهای آرتروز
- آسپرین
- سیکلوسپورین (Neoral، سندیمون)
- دیگوکسین (لانوکسین)
- دیورتیک ها (قرص های ادرار آور)
- استروژن (Premarin)
- کتوکونازول (Nizoral)
- قرص های پیشگیری از بارداری خوراکی
- فنوباربیتال
- فنی توئین(دیلانتین)
- ریفامپین (ریفادین)
- تئوفیلین (Theo-Dur)
- ویتامین ها
هیدروکورتیزون موضعی :
از مصرف هیدروکورتیزون موضعی با داروهای زیر ممنوع است :
- داروهای شیمی درمانی
- داروهای موضعی
- ویتامین ها
دوز هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون خوراکی :
دوز مصرفی هیدروکورتیزون خوراکی از ۱۰ میلی گرم (میلی گرم) تا ۳۰۰ میلی گرم متغیر است و بسته به نظر پزشک دارد. مصرف ای دارو باید مطابق با نظر پزشک باشد.
هیدروکورتیزون موضعی :
نوع موضعی این دارو در انواع پماد، لوسیون، کرم، مایع، ژل و اسپری در دسترس است. این دارو بسته به نوع عارضه بین ۲ الی ۴ بار در روز مصرف می شود.
در صورتی که مصرف یک دوز از این دارو چه نوع موضعی و چه خوراکی را فراموش کردید، اگر به نوبت بعدی نزدیک هستید، نیازی به مصرف دوز قبلی دارو نیست.
