علل بروز بیماری بواسیر در زنان و آسیب پذیری آنان نسبت به هموروئید

با وجود اینکه بواسیر یا هموروئید یک بیماری مشترک با علائم و نشانه‌های مشابه در زنان و مردان است اما امکان ابتلا به بیماری بواسیر در زنان چهار برابر بیشتر از مردان است. احتمال آسیب‌پذیری زنان به دلیل در معرض قرار گرفتن عوامل مستعد کننده این بیماری بیشتر و در نتیجه روند درمان هموروئید آنان نیز دشوارتر خواهد بود. بیشترین عللی که در بروز بیماری بواسیر در زنان نقش دارند شامل:

• نشستن طولانی‌مدت: قرار گرفتن طولانی مدت در یک وضعیت به خصوص حالت نشسته در زنان به سبب شغلی که دارند عضلات کف لگن را همیشه تحت یک فشار مداوم قرار می‌دهد.
• یبوست یا اسهال مکرر: تغییرات هورمونی ایجاد شده طی سیکل ماهانه زنان، آن‌ها را در معرض مشکلات گوارشی از جمله تجربه اسهال یا یبوست برای حداقل چند روز ابتدایی عادت ماهانه می‌کند.
• بلند کردن اجسام سنگین: توانایی و قدرت بدنی زنان به صورت طبیعی کمتر از مردان است. جابه‌جایی اجسام سنگین عضلات کف لگن زنان را زودتر از مردان تضعیف می‌کند.
• بارداری و زایمان: زنان به دلیل بزرگ شدن شکم در بارداری و تغییرات هورمونی ناشی از آن بیشتر مستعد ابتلا به هموروئید هستند. عضلات کف لگن زنان به دلیل بارداری و زایمان تضعیف خواهد شد و همین ضعف عضلانی زمینه را برای ابتلا به این بیماری را فرآهم می‌کند. از طرفی بارداری فرد را مستعد ابتلا به یبوست‌های مزمن خواهد کرد.
• استفاده مکرر از غذاهای شور یا تند: مواد غذایی پرنمک و فلفل با تأثیر بر فشارخون داخل عروقی فرد را مستعد بیماری بواسیر می‌کند.
• کم‌تحرکی: زندگی شهرنشینی در زنان از جمله خانه‌دار باعث کاهش میزان فعالیت جسمی روزانه آنان شده است که نه تنها منجر به افزایش وزن و مشکلات بعدی آن با ایجاد فشار بر عضلات کف لگن خواهد شد، بلکه سرعت فعالیت دستگاه گوارش فرد را نیز کند و یبوست فرد را تشدید می‌کند.

متأسفانه، عدم آگاهی زنان از استعداد خود برای ابتلا به بیماری هموروئید و علل ایجاد کننده آن باعث شده تا زنان جامعه بیشتر دچار این بیماری شده و از آن رنج ببرند. درحالی‌که زنان می‌توانند با توجه به شیوه‌ی صحیح زندگی، قرار دادن ورزش در برنامه‌های شخصی روزانه و اصلاح الگوهای رفتاری غلط که از پیشینیان بر جای مانده است، سلامت جسمی خود را تضمین و از ابتلا به این بیماری در امان بمانند.
بیماری بواسیر در زنان حتی در دوران بارداری نیز قابل پیشگیری است و آنان نباید از اقدامات پیشگیرانه در این دوران زندگی غافل شوند. زنان با غلبه بر ترس از ابتلا به هموروئید و مقابله با ناامیدی از درمان آن می‌توانند قدرت خود را اثبات کنند.

نشانه های بواسیر یا هموروئید در بارداری

نشانه‌های بواسیر در بارداری شامل:

• ناراحتی در ناحیه مقعد: احساس ناخوشایندی که در ناحیه مقعد رخ می دهد و فرد برای اولین بار در طول عمر خود آن را تجربه می‌کند.
• خون‌ریزی: خون‌ریزی به رنگ قرمز روشن از مقعد یک شاخص قطعی وجود هموروئید یا بواسیر در زنان باردار است که در طول اجابت مزاج یا بلافاصله پس از آن رخ می‌دهد. خون با محتویات روده مخلوط نیست و بر روی سطح آن به صورت جداگانه قرار دارد. حجم خون ممکن است از چند قطره کوچک تا مقدار زیاد متفاوت باشد. طولانی مدت بودن خونریزی مقعدی در زنان باردار ممکن است باعث کاهش هموگلوبین و ایجاد کم‌خونی در او شود.
• درد: احساس درد از عوارض انواع خاصی از هموروئید است. ترک در مقعد یا التهاب طولانی مدت می‌تواند منجر به درد هر نوع بواسیری شود که در حین دفع مدفوع یا بعد از آن رخ می‌دهد.
• خارش: خارش پوست ناحیه‌ی مقعد می‌تواند علامت التهاب کانال مقعد و کف لگن باشد که ممکن است منجر به التهاب و قرمزی پوست نیز شود. زنان با خاراندن ناحیه‌ی ملتهب با ناخن‌، خود را در معرض زخم و عفونت قرار می‌دهند.

بارداری نه‌تنها عروق داخلی کانال راست روده، بلکه مویرگ‌های پا و ناحیه‌ی تناسلی را نیز در معرض واریسی شدن قرار می‌دهد. زیرا رحم در حال رشد بر روی یک ورید بزرگ درون شکم ـ موجود در قسمت راست بدن به نام اجوف تحتانی که وظیفه‌ی بازگرداندن خون اندام‌های پایینی بدن را به قلب دارد ـ فشار می‌آورد. فشار رحم در سه ماهه‌ی آخر بارداری می‌تواند آن‌قدر شدید باشد که باعث ایجاد اختلال در عملکرد این ورید شده و خون در عروق اندام‌های پایینی جمع شود و با سرعت کمتری به قلب بازگردد. تجمع خون باعث کشیدگی دیواره‌های عروقی و کاهش توان پمپاژ در آن‌ها می‌شود. در نهایت عملکرد عروق ضعیف‌تر و حساس‌تری چون ناحیه‌ی کف لگن و مقعد زودتر از سایر نقاط مختل می‌شود.
تغییرات هورمونی دوران بارداری که به منظور حمایت جنین در نه ماه بارداری به وجود می‌آید، بر سایر نقاط بدن مادر نیز تأثیر می‌گذرد که همیشه مطلوب نخواهد بود. تغییر هورمونی با دو ضربه از دو ناحیه‌ی متفاوت زمینه را برای بواسیر مساعد می‌کند.

• کاهش سرعت حرکت روده‌‌ها و تشدید احتمال یبوست در فرد
• شل شدن دیواره‌ی عروق و تورم آن به دنبال تجمع خون

در دوران بارداری به دلیل محدودیت مصرف دارو باید با تغییر رژیم غذایی و رعایت توصیه‌های پیشگیرانه از شدت عوارض بیماری کاست که شامل:

• مصرف مایعات فراوان؛
• مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مانند میوه و سبزیجات؛
• تنظیم زمان دفع مدفوع در شبانه‌روز و خودداری از به تأخیر انداختن آن؛
• استفاده از توالت فرنگی؛
• خودداری از زور زدن هنگام اجابت مزاج؛
• کمپرس گرم یا سرد بر ناحیه‌ی ملتهب؛
• پیاده‌روی منظم روزانه؛
• ورزش کگل (مخصوص تقویت عضلات کف لگن)؛
• استفاده از دستمال توالت نرم، بدون بو و سفید یک دست
• نشستن در وان یا لگن تمیز حاوی آب گرم حداقل سه بار در روز هر بار به مدت ده دقیقه؛
• تحرک و دوری از باقی ماندن در یک حالت نشسته یا ایستاده در مدت طولانی.

در صورت مؤثر نبودن تغییرات الگوی رفتاری می‌توان از داروهای موضعی یا داروهای مسکن و ضد التهاب با نظر پزشک استفاده کرد. هرچند اثر مضر بسیاری از داروها بر جنین شناخته نشده است اما با مصرف موضعی دارو در سطح کوچکی از پوست احتمال آسیب احتمالی کاهش می‌یابد. البته نگران نباشید پزشکان داروهای ایمن‌تر در بارداری را تجویز خواهند کرد. در صورت نیاز به جراحی معمولاً تا پس از زایمان فرد صبر می‌کنند زیرا احتمال بهبود نسبی هموروئید پس از اتمام بارداری وجود دارد.
اگرچه بواسیر به تنهایی برای جنین مشکلی ایجاد نخواهد کرد اما به منظور جلوگیری از کم‌خونی مادر نیاز به پیگیری فوری عارضه‌ی خونریزی بواسیر در بارداری هست.
هرچند زور زدن‌های بیش از حد در هنگام زایمان طبیعی می‌تواند باعث تشدید بیماری شود ولی انجام مداوم ورزش کگل می‌تواند به تقویت عضلات کف لگن و آمادگی آن‌ برای زایمان کمک کند. پس از زایمان، استفاده از وان و یا لگن حاوی مخلوط آب ولرم و بتادین در کاهش درد بواسیر یا هموروئید بی‌تأثیر نیست.

• معرفی انواع بواسیر یا هموروئید
• درمان همورئید یا بواسیر با لیزر
• درمان دارویی بواسیر یا هموروئید
• درمان گیاهی بواسیر یا هموروئید
• عکس بواسیر یا هموروئید خارجی و داخلی