همیشه واریکوسل نیاز به درمان ندارد ولی در صورت بروز درد، آتروفی بیضه و یا ناباروری نیاز به درمان خواهد داشت. در حال حاضر توصیه می شود که در صورت وجود هر یک از این موارد شامل واضح بودن وریدهای واریسی کیسه بیضه، کاهش تعداد اسپرم و ناباروری دو ساله یا بیشتر و ناباروری غیر قابل توضیح بیمار تحت درمان قرار بگیرد.
هیچ داروی برای درمان واریکوسل وجود ندارد. اما مسکن‌ها مانند استامینوفن یا ایبوپروفن ممکن است به کاهش درد و داروهای ضد التهابی به کاهش تورم کمک می‌کنند. امروزه از برخی داروها مانند سیلینیوم، روی، ویتامین C و E و داروهای آپوپنتوکی فیلین، کلومیفن و آمپول‌های HCG به صورت روتین برای درمان واریکوسل پس از جراحی به عنوان یک درمان حمایتی استفاده می‌کنند.
در صورت نیاز به درمان تنها روش درمانی اصلی جراحی و یا کمک گرفتن از روش‌های غیر جراحی تهاجمی است. هدف از جراحی این است که ورید آسیب دیده را خنثی کند تا جریان خون به وریدهای طبیعی منتقل شود. درمان‌های اضافی مانند واریکوسلکتومی و آمبولیزاسیون واریکوسل ( مسدود نمودن عروق ) در صورت تشدید علائم ممکن است ضروری باشد. در ادامه به هر یک از این روش‌های درمانی می‌پردازیم.
واریکوسلکتومی
جراحی برای اصلاح واریکوسل، واریکوسلکتومی نامیده می‌شود. واریکوسلکتومی جراحی یک روزه‌ای است که در بیمارستان انجام می‌شود. جراحی باز واریکوسل از طریق یک برش یک اینچی در زیر شکم و در بالای بیضه انجام می‌شود. جراح ممکن است از یک ذره‌بین یا عامل میکروسکوپی نیز برای دیدن رگ‌های کوچک استفاده کند. جراحی باز میکروسکوپی یا به عبارتی روش میکروسرجری بالاترین میزان مؤفقیت را در مقایسه با سایر روش‌های جراحی دارد. یک متخصص ارولوژی از طریق شکم یا لگن، رگ‌های غیر طبیعی را قطع و سپس مسدود می‌کند. بنابراین خون می‌تواند در اطراف رگ‌های غیر طبیعی و از طری عروق سالم جریان پیدا کند. برای انجام این جراحی لازم است تا بیمار بعضی از انواع داروهای خفیف بیهوشی یا بی‌حسی موضعی را دریافت کند. بیمار می‌تواند بیمارستان را در همان روز عمل جراحی ترک کند. برای کاهش تورم به مدت ۲۴ ساعت پس از عمل باید بر روی محل یخ گذاشت. در روش جراحی دیگری به نام رتروپریتوئن همین اقدامات با یک تفاوت ایجاد برش در قسمت بالاتر انجام می‌شود.
این عملیات همچنین می تواند به صورت یک روش لاپاروسکوپی (از طریق برش های کوچک با یک دوربین) و از طریق سه برش کوچک در شکم برای عبور لوله‌ها انجام شود. جراحی لاپاروسکوپی از طریق لوله‌های نازک که از طریق یک برش کوچک به بدن وارد می‌شود، انجام می‌گردد. ابتدا درون بدن با گاز برای دید بهتر پر شده و سپس جراح از یک دوربین مخصوص قرار گرفته انتهای لوله دستگاه برای دیدن داخل بدن استفاده می‌کند. جراحی لاپاروسکوپی نیز تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.. بهبودی پس از جراحی سریع است و درد ناشی از آن در اغلب موارد خفیف است. بیمار باید ۱۰ الی ۱۴ روز ورزش نکند. پس از دو هفته می‌تواند فعالیت‌های شدیدتر مانند تمرینات ورزشی را دوباره ادامه دهد. در اغلب موارد بیمار می‌تواند ۱ یا ۲ روز بعد از عمل به کار و فعالیت روزمره خود بازگردد. پس از جراحی، ویزیت‌های پیگیری برای بررسی مشکلات باروری و تجزیه اسپرم لازم است. سه الی چهار ماه بعد اسپرم جدید تولید می‌شود. معمولاً سی الی شصت درصد موارد بدون نیاز به درمان کمک باروری، باروری خود را باز می‌یابند.
مشکلات بعد از عمل جراحی نادر است. اما عوارض درمانی ممکن است شامل این موارد باشد:
- بیضه آتروفیک؛
- باقی ماندن واریکوسل یا عود آن؛
- تشکیل لخته خون؛
- درد؛
- عفونت؛
- مایع در اطراف بیضه (هیدروسل)؛
- کبود شدن یا تورم منطقه؛
- آسیب به رگ‌های خونی و شریان بیضه؛
جراحی کوچک در اغلب موارد مشکل را اصلاح می‌کند اما در موارد نادر، آسیب به شریان بیضه می‌تواند منجر به از دست رفتن بیضه شود. استقامت و یا عود واریکوسل در کمتر از ۱ درصد جراحی‌ها رخ می‌دهد.
آمبولیزاسیون واریکوسل
آمبولیزاسیون واریکوسل جایگزین جراحی واریکوسل است. آمبولیسازی واریکوسل یک روش روزمره تهاجمی است. برای انجام این روش ابتدا یک لوله تو خالی کوچک به نام کاتتر کوچک به ورید کشاله‌ی ران یا گردن وارد می‌شود. سپس لوله را با استفاده از تصاویر اشعه ایکس به واریکوسل هدایت می‌کند. سپس کویل یا مواد شیمیایی از طریق لوله به واریکوسل منتقل می‌شود تا از عبور خون از رگ‌های غیر طبیعی جلوگیری کند و آن را به رگ‌های نرمال می‌فرستد. این روش اغلب با بیهوشی عمومی انجام می شود و اغلب چند ساعت طول می‌کشد. لازم است تا یک بسته یخ در این منطقه نگه داشته شود تا تورم را کاهش دهد. این روش همچنین بدون اقامت شبانه در بیمارستان انجام می‌شود. به دلیل استفاده از برش بسیار کوچک‌تر از عمل جراحی، بیمار سریع‌تر بهبود می‌یابد. عمل جراحی کمک می‌کند تا تعداد اسپرم افزایش یابد. با این حال، باروری را بهبود نخواهد داد. در اغلب موارد، اتساع بیضه بهبود نمی‌یابد مگر اینکه عمل جراحی در اوایل نوجوانی انجام شود.
برخی از مشکلات و عوارض آمبولیزاسیون واریکوسل عبارتند از:
- باقی مانده واریکوسل یا عود آن؛
- حرکت بالون به جای دیگر؛
- احتمال عفونت در لوله؛
پس از آمبولیزاسیون نیز دوره بهبودی نسبتاً کوتاه است و فقط درد خفیف است. بیمار باید از ۷ تا ۱۰ روز پس از عمل از تمرین و ورزش اجتناب کند. اغلب می‌تواند ۱ یا ۲ روز بعد از انجام آن به کار و فعالیت عادی روزانه بازگردد. میزان عود بعد از آمبولیزاسیون اغلب بیشتر از عمل جراحی است. اما مواردی وجود دارد که آمبولیزاسیون بیش از جراحی ترجیح داده می‌شود. پزشک ممکن است توصیه کند که برای یک دوره زمانی هفت روزه از رابطه جنسی خودداری شود.