دیورتیکولیت چیست؟ عوارض جانبی آن بر کولون سیگموئید

روده بزرگ از چهار قسمت روده صعودی، کولون عرضی، روده نزولی و کولون سیگموئید تشکیل شده است. کولون سیگموئید قسمتی از روده بزرگ است که به خم روده معروف بوده و قبل از راست روده قرار دارد. در صورتی که مبتلا به یبوست باشید، این قسمت از روده تحریک شده و ممکن است دیورتیکولهای ( برجستگی های پوشاننده سطح روده) آن دچار التهاب شوند. روده بزرگ آخرین قسمتی از بدن است که غذاهای هضم شده وارد آن شده و سپس از بدن خارج می شود. در کولون تمام آب مواد مغذی و الکترولیت ها جذب شده و باقی مواد از بدن دفع می شوند. در حالتی که اختلالی در فرآیند هضم پدید آید، فرد به دیورتیکولیت مبتلا می شود. دانستن اطلاعات دقیق در مورد کولون برای افراد مبتلا دیورتیکولیت مفید است.

کولون سیگموئید چیست و چرا مهم است ؟

کولون سیگموئید پایین تر قسمت روده بزرگ شما است و روده نزولی را به رکتوم وصل می کند. این قسمت از روده کولون لگنی نیز نامیده می شود، و اسم اون از شکل S مانند آن گرفته شده است. کولون سیگموئید نیز همانند سایر قسمت های روده وظیفه جذب مواد از غذاهای هضم شده را داشته ولی علاوه بر آن وظیفه نگهداری مواد و ضایعات بدن قبل از دفع آنها را نیز برعهده دارد.

از آنجایی که این ناحیه در نزدیکی راست روده قرار دارد هنگام دفع فشار زیادی را متحمل می شود به خصوص اگر بیمار مبتلا به یبوست باشد. این فشار زیاد می تواند فرد را به بیماری های مقعدی نظیر هموروئید یا شقاق مبتلا کند. این افزایش فشار به مرور زمان موجب تشکیل کیسه های برجسته و بدون خطر به نام دیورتیکول بر روی پوشش سطح روده می شود. اگر به هر دلیلی این کیسه ها ملتهب و یا عفونی شوند، بیماری دیورتیکولیت ایجاد می شود. به دلیل این که کولون سیگموئید شایع ترین منطقه برای توسعه دیورتیکول است، احتمال بروز دیورتیکولیت نیز در آن بیشتر از سایر نقاط بدن است. همچنین به یاد داشته باشید اگر مبتلا به دیورتیکول هستید، ریسک ابتلا به دیورتیکولیت در شما افزایش می یابد اما بروز دیورتیکولیت حتمی نیست.

علائم دیورتیکولیت

زمانی که مبتلا به دیورتیکولیت می شوید ممکن است علائمی از جمله تب، درد شکم در سمت چپ و پایین، تهوع، استفراغ و تغییر در عادت روده (اغلب یبوست) را تجربه کنید. به علاوه بیماران مبتلا به این عارضه ممکن است دچار خونریزی از مقعد شوند که رنگ آن قرمز روشن است.

تشخیص دیورتیکولیت

آشنایی با علائم این بیماری و آگاهی دادن کامل به پزشک می تواند به وی در تشخیص صحیح بیماری کمک نماید. به طور معمول پزشک برای تشخیص بیمار از روش کولونوسکوپی استفاده می نماید، تا به وسیله آن داخل روده بزرگ را مشاهده نموده و بیماری را تشخیص دهد. از سایر روش ها می توانیم به انجام آزمایش خون برای تشخیص افتراقی ابتلا به سایر بیماری ها و انجام MRI و سی تی اسکن شکم برای بررسی دقیق روده اشاره کنیم. با توجه به یافته های به دست آمده و تشخیص دیورتیکولیت، درمان می تواند شامل مصرف آنتی بیوتیک ها خوراکی یا وریدی باشد.

عوارض جانبی بیماری دیورتیکولیت بر کولون سیگموئید

این بیماری بر روی کولون سیگموئید تاثیرگذار است و می تواند عوارض مختلفی را به همراه آورد. التهاب دیورتیکول ها می تواند موجب زخم شود و دیواره روده را سوراخ نماید در نتیجه احتمال تجمع عفونت و بروز آبسه وجود دارد. همچنین این بافت می تواند موجب چسبندگی و انسداد روده و یا تولید فیستول (فیستول مقعد مجرایی غیر طبیعی میان روده و پوست اطراف مقعد است.) کند. اگر فیستول در نزدیکی مثانه ایجاد شود موجب عفونت های دستگاه ادراری و تکرر ادرار خواهد شد.

یکی دیگر از عوارض احتمالی برای این بیماری التهاب صفاق یا پریتونیت است. صفاق دیواره نازک در برگیرنده اعضای داخلی شکم است، عفونت یا التهاب صفاق وضعیتی اورژانسی است و نیاز به رسیدگی فوری دارد. این التهاب علایمی از جمله  تب، تشنگی و عدم توانایی دفع مدفوع و گاز را به همراه دارد.

انسداد روده علائمی از جمله مشکل در حرکات روده را ایجاد نموده و در صورت تشدید می تواند به می تواند به درد شکم، حالت تهوع و استفراغ منجر شود.

نگهداری از کولون سیگموئید در شرایط مناسب

برای حفظ سلامت کولون شرایطی لازم است که توجه به آن در پیشگیری از بیماری هایی نظیر هموروئید و دیورتیکول موثر است. برخی از این راهکارها به این شرح است :

مصرف فیبر

مصرف خوراکی های دارای فیبر مثل میوه ها، سبزیجات و دانه های غلات می تواند به سلامت دستگاه گوارش شما کمک کند و خطر ابتلا به دیورتیکولیت را از بین ببرد. رژیم کم فیبر، خطر ابتلا به دیورتیکول را افزایش داده که  می تواند به دیورتیکولیت منجر شود. همچنین مصرف فیبر موجب حرکت راحت تر مدفوع از کولون شده در نتیجه فشار کمتری به آن وارد می شود. در حالت ایده آل، هر فردی نیاز به ۲۱ تا ۳۸ گرم فیبر در روز دارد. اگر این مقدار فیبر را در روز دریافت نمی کنید، بهتر است مصرف مکمل آن را جایگزین کنید.

محدود کردن مصرف گوشت قرمز

محدود کردن به معنی عدم مصرف گوشت نیست بلکه باید مصرف آن را مدیریت نمایید و بیشتر سبزیجات را جایگزین گوشت کنید. در واقع می توان گفت به سادگی، با مصرف گیاهان بیشتر و گوشت کمتر، می توانید به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به دیورتیکولیت را کاهش دهید.

ورزش

ورزش و فعالیت بدنی در بهبود حرکات روده ای موثر است. هر فردی باید حداقل روزی ۳۰ دقیقه تمرین ورزشی انجام داده و یا پیاده روی نماید.

پروبیوتیک

پروبیوتیک ها باکتری های مفید و ضروری برای بدن هستند، این باکتری ها به دستگاه گوارش و روده کمک می کنند تا عملکرد بهتری داشته باشند. از منابع پروبیوتیک می توانیم به ماست و کلم بروکلی و .. اشاره کنیم.

مصرف مایعات

مصرف کافی مایعات به خصوص آب موجب هیدراسیون بدن شده و مدفوع را نرم می نماید. در نتیجه عملکرد روده بهبود می یابد و فشار وارده بر کولون سیگموئید کاهش خواهد یافت.