سرطان همواره از بیماری هایی می باشد که فرد با شنیدن نام آن روحیه خود را می بازد. سرطان روده بزرگ یا کولورکتال نیز از انواع مختلف این عارضه می باشد. اما در این مطلب با نوع دقیق این بیماری، علتها، علائم و انواع روشهای درمان عارضه آشنا خواهید شد.
سرطان روده بزرگ یا کلورکتال چیست؟
سرطان روده بزرگ نوعی سرطان است که در روده بزرگ (کولورکتال)، کولون و یا رکتوم ایجاد می شود. رکتوم قسمت پایانی دستگاه گوارش است. سرطان روده بزرگ به طور معمول بزرگسالان مسن را مبتلا میسازد، اگرچه ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. این سرطان معمولاً با رشد توده های کوچک و غیر سرطانی (خوش خیم) به نام پولیپ در قسمت داخلی روده بزرگ شروع می شود. با گذشت زمان برخی از این پولیپ ها می توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. پولیپ روده بزرگ ممکن است کوچک باشند و در صورت وجود علائم کمی دارند. به همین دلیل، پزشکان انجام آزمایش غربالگری منظم را برای جلوگیری از سرطان روده بزرگ با شناسایی و از بین بردن پولیپ ها قبل از تبدیل شدن آنها به سرطان، توصیه می کنند.
در صورت بروز سرطان روده بزرگ، روش های درمانی مختلفی شامل جراحی، پرتودرمانی و درمان های دارویی مانند شیمی درمانی برای کنترل آن وجود دارد.
علائم سرطان کلورکتال یا روده بزرگ
علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ شامل موارد زیر است:
- تغییرات مداوم در عادات روده ای، از جمله اسهال یا یبوست
- خونریزی از رکتال یا خون در مدفوع
- ناراحتی مداوم شکم ، مانند گرفتگی ، گاز یا درد
- حس دفع ناکامل
- ضعف یا خستگی
- کاهش وزن بی دلیل
بسیاری از مبتلایان به سرطان روده بزرگ هیچ علائمی را در مراحل اولیه بیماری تجربه نمی کنند. و وقتی علائم ظاهر میشوند، بسته به اندازه و محل سرطان روده بزرگ، علائم متفاوت خواهد بود.
مراحل سرطان روده بزرگ
اگر به سرطان روده بزرگ مبتلا شده باشید، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین میزان (مرحله) سرطان شما توصیه کند. تعیین مرحله در انتخاب روش درمانی مناسب اثر گذار است. تست های مرحله بندی ممکن است شامل روشهای تصویربرداری مانند اسکن شکم، لگن و قفسه سینه باشد.
مراحل سرطان روده بزرگ توسط اعداد رومی نشان داده می شوند، که از ۰ تا IV است. کمترین مرحله نشان دهنده سرطانی است که محدود به پوشش داخل روده بزرگ است. در مرحله چهارم، سرطان پیشرفته در نظر گرفته شده و در مناطق دیگر بدن گسترش یافته است (متاستاز شده).
علت سرطان روده بزرگ یا کلورکتال
پزشکان به طور دقیق عامل سرطان روده بزرگ را مشخص نکرده اند. اما به طور کلی، سرطان روده بزرگ هنگامی شروع می شود که سلولهای سالم در روده بزرگ دچار تغییراتی (جهش) در DNA) شوند. سلول های سالم به روشی منظم رشد می کنند و تقسیم می شوند تا بدن شما به طور طبیعی به وظایف خود عمل کند. اما وقتی DNA سلول آسیب دیده و سرطانی می شود، سلول ها همچنان تقسیم می شوند، حتی اگر سلولهای جدید لازم نباشد. با تجمع سلول ها، تومور تشکیل می شود.
با گذشت زمان، سلولهای سرطانی می توانند رشد کرده و بافت طبیعی بدن را در مجاورت خود تخریب کنند، همچنین سلولهای سرطانی می توانند به سایر قسمتهای بدن نفوذ کنند (متاستاز).
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر متوجه علائم مداوم شدید ، با پزشک خود ملاقات کنید. در مورد زمان شروع غربالگری سرطان روده بزرگ با پزشک خود صحبت کنید. معمولاً توصیه می شود، غربالگری سرطان روده بزرگ از حدود سن ۵۰ سالگی شروع شود. اگر در معرض عوامل خطر مانند سابقه خانوادگی ابتلا این بیماری هستید، پزشک غربالگری مکرر یا زودتر را توصیه می کند.
عوامل خطر
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد، عبارتند از:
-
سن : سرطان روده بزرگ در هر سنی قابل تشخیص است، اما اکثر افراد مبتلا به سرطان روده بیشتر از ۵۰ سال سن دارند. البته آمار ها نشان داده شیوع سرطان روده بزرگ در افراد کمتر از ۵۰ سال افزایش یافته است، اما پزشکان علت آن را کشف نکرده اند.
-
نژاد آفریقایی-آمریکایی : آمریکایی های آفریقایی تبار در مقایسه با نژادهای دیگر بیشتر در معرض خطر سرطان روده بزرگ قرار دارند.
-
سابقه شخصی سرطان کولورکتال یا پولیپ : اگر سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده بزرگ غیر سرطان داشته باشید، در معرض خطر سرطان روده بزرگ قرار دارید.
-
بیماری های التهابی روده : بیماریهای التهابی مزمن روده بزرگ مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند.
-
سندرم های ارثی : جهش های ژنی، می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. تنها درصد کمی از سرطانهای روده بزرگ با ژنهای ارثی مرتبط هستند. شایع ترین سندرم های ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را افزایش میدهد، لیپوزوم آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ است که به عنوان سرطان ارگانیسم غیر پولیپوزیس ارثی (HNPCC) نیز شناخته می شود.
-
سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ :اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به این بیماری باشند، احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ افزایش می یابد. و اگر بیش از یک عضو خانواده مبتلا به سرطان روده بزرگ باشد، میزان خطر افزایش می یابد.
-
رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب : سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم با رژیم غذایی کم فیبر و دارای چربی و کالری زیاد مرتبط است. تحقیقات در این زمینه نتایج متفاوتی داشته است. برخی مطالعات حاکی از افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در افرادی است، که رژیم های غذایی با درصد بالایی گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده دارند.
-
سبک زندگی بی تحرک : افرادی فعالیت کمی دارند، بیشتر در معرض سرطان روده بزرگ هستند. فعالیت بدنی منظم ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.
-
دیابت : افراد مبتلا به دیابت یا مقاومت به انسولین، در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند.
-
چاقی : اضافه وزن خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
-
سیگار کشیدن و الکل : استعمال سیگار و مصرف بیش از اندازه الکل با افزایش خطر این سرطان همراه است.
-
پرتودرمانی سرطان : پرتو درمانی شکم برای معالجه سایر سرطان ها، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
پیشگیری از سرطان روده بزرگ یا کلورکتال
-
غربالگری سرطان روده بزرگ : پزشکان توصیه می کنند، افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند، غربالگری سرطان روده بزرگ را در سن ۵۰ سالگی انجام دهند. چندین روش برای غربالگری وجود دارد، هرکدام مزایا و اشکالاتی دارند. در مورد گزینه های خود با پزشک خود صحبت کنید.
-
تغییر سبک زندگی: با ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره خود می توانید خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهید.
-
مصرف انواع میوه، سبزیجات و غلات کامل: میوه ها ، سبزیجات و غلات سبوس دار حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان ها هستند که ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشند. از میوه و سبزیجات متنوعی استفاده کنید تا مجموعه ای از ویتامین ها و مواد مغذی را تامین نمایید.
-
پرهیز مصرف از الکل و سیگار: با پرهیز از الکل و سیگار خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهید.
-
ورزش: سعی کنید روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید. قبل از شروع هر برنامه ورزشی با پزشک خود صحبت کنید.
-
تعادل در وزن: با ترکیب یک رژیم غذایی سالم و ورزش روزانه ، وزن خود را در حالت تعادل حفظ کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، از پزشک خود در مورد راههای سالم برای کاهش وزن مشاوره بخواهید.
شواهد نشان داده مصرف برخی از داروها مثل، استفاده منظم از آسپرین یا داروهای شبه آسپرین می تواند خطر ابتلا به پولیپهای سرطانی یا سرطان روده بزرگ را کاهش دهند. اما هنوز دوز مورد نیاز و مدت زمان مناسب برای مصرف آسپرین به جهت کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ مشخص نیست. مصرف روزانه آسپیرین خطراتی از جمله خونریزی و زخم دستگاه گوارش را به همراه دارد. این گزینه ها به طور کلی برای افرادی که در خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند، توصیه می شود.
اگر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارید، در مورد عوامل خطر با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید داروهای پیشگیرانه برای شما بی خطر است.
نحوه تشخیص سرطان کلورکتال
پزشکان تست غربالگری سرطان روده بزرگ را برای افراد سالم و بدون علائم انجام می دهند تا وجود سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده بزرگ را کشف نمایند. تشخیص سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه، شانس درمان را افزایش می دهد. غربالگری خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد. پزشکان به طور کلی توصیه می کنند، افرادی که در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند، غربالگری را از سن حدود ۵۰ سالگی شروع کنند. چندین گزینه غربالگری وجود دارد، هرکدام مزایا و اشکالاتی دارند. در مورد گزینه های خود با پزشک خود صحبت کنید.
اگر علائم و نشانه های شما حاکی از وجود سرطان روده بزرگ باشد، ممکن است پزشک انجام یک یا چند آزمایش را توصیه نماید:
-
کولونوسکوپی : بررسی قسمت داخلی روده بزرگ توسط یک لوله بلند، انعطاف پذیر و باریک متصل به یک دوربین فیلمبرداری و مانیتور برای مشاهده کل روده بزرگ.
-
بیوپسی : دریافت نمونه بافت از قسمت های مشکوک برای آنالیز و برداشتن پولیپ.
-
آزمایش خون : امکان تشخیص سرطان روده، باهیچ آزمایش خون وجود ندارد. اما ممکن است پزشک بررسی خون را برای سلامت کلی بدن، و آزمایش عملکرد کلیه و کبد توصیه نماید. پزشک می تواند وجود آنتی ژن CEA که بعضا توسط سرطان روده بزرگ تولید می شود، را بررسی نماید.
سوالات متداول