آبسه مقعدی از عارضه های عفونی و بیماری مقعدی بوده که در اثر عوالی مختلفی به وجود می آید. در این مطلب به طور کامل با علائم، علتها، نحوه تشخیص، عوارض و درمان آبسه مقعد آشنا می شوید تا در صورت ابتلا به این بیماری بهترین راهکار درمانی را انتخاب نمایید. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
آبسه مقعد یک بیماری دردناک است که در آن چرک و عفونت در نزدیکی و اطراف مقعد گسترش مییابد. آبسه مقعدی از یک عفونت در بافت اپیتلیوم پوشش کانال مقعد و در نتیجه عفونت کلی غدد کوچک مقعدی ناشی میشود. اگرچه مقعد منطقه غنی از باکتریهاست، اما به طور کلی به دلیل جریان خون وسیع در روده عفونت در آن رخ نمیدهد. در صورت بروز عفونت، معمولاً با ترکیبی از انواع مختلف باکتریها ایجاد میشود.
آبسههای مقعدی معمولاً در دو گروه کلی سطحی و عمقی قرار میگیرند که انواع عمقی آن کمی پردردسرتر از انواع سطحی هستند. آبسه میتواند باعث آسیب قابل توجهی به بافت های مجاور شود، رایجترین نوع آبسه مقعدی، آبسهای است که در اطراف مقعد و در سطح ایجاد میشود.
این نوع آبسه معمولاً مانند یک جوش متورم دردناک و احتمالاً به رنگ قرمز و به صورت گرم در نزدیکی مقعد ظاهر میگردد. آبسه عمقی به صورت تجمع چرک در بافتهای عمیق اطراف مقعد بروز میکند، این نوع آبسه مقعدی کمتر شایع است و ممکن است کمتر دیده شود، ولی در صورت بروز منجر به عفونت شدیدتری خواهد شد. هر دو نوع آبسه مقعدی سطحی و عمقی نیاز به توجه فوری پزشکی دارند. تأخیر در درمان میتواند باعث وخیمتر شدن شرایط و ایجاد عوارض جدی شود.
آبسه عمقی و سطحی هر دو از غدد اطراف مقعد گسترش مییابند. در مواردی، آبسه اطراف مقعد ممکن است از پوست آلوده مجاور مقعد نیز ایجاد شود. آبسه مقعد ممکن است بزرگ شده و باعث درد، تب و مشکلاتی در حرکات رودهای و اجابت مزاج شود.
تقریبا ۱۰٪ از آبسه مقعدی ممکن است توسط دلایل دیگر و تحت تأثیر عوامل خطرزا ایجاد شود. افراد خاص مبتلا به سایر بیماریها با احتمال بیشتری در معرض ابتلا به آبسه عمقی و سطحی هستند، از جمله کسانی با شرایط پزشکی و رفتاری زیر:
در بزرگسالان استفاده از کاندوم در حین مقاربت جنسی، از جمله مقاربت مقعدی میتواند از آبسه مقعد جلوگیری کند. در نوزادان و کودکان نوپا نیز تغییر پوشک مکرر و تمیز کردن مناسب در طول تغییرات پوشک میتواند به جلوگیری از فیستول و آبسه اطراف مقعد کمک کند
انواع سطحی و عمقی آبسه مقعدی میتوانند علاوه بر علایم عمومی، نشانههای اختصاصی خود را نیز بروز دهند که اما برخی افراد آن را با تاول زدن مقعد اشتباه میگیرند.
بدین صورت که آبسه مقعد سطحی اغلب با این علائم همراه است:
آبسههای مقعدی عمیقتر ممکن است با علایم دیگری همراه باشند این علائم عبارت اند از:
آبسههای مقعدی بسته به محل قرارگیری و نوع بافت و مکانی که دچار التهاب کردند، انواع محتلفی دارند که عبارتاند از:
برش جراحی و زهکشی رایجترین درمان برای تمام انواع آبسه مقعدی است که معمولاً مؤفقیتآمیز خواهد بود. حدود ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به آبسه مقعد دچار یک عارضهی دیگر به نام فیستول خواهند شد. فیستول یک تونل یا لوله باریک و کوچک است که به صورت غیر طبیعی بین کانال مقعد و سطح پوست اطراف آن ایجاد میگردد. در برخی از موارد، فیستولهای ترشحات مقعدی مداوم دارند. در اکثر موارد چارهای جز جراحی فیستول وجود ندارد. اطلاعات بیشتر با مراجعه به مقالات مرتبط بیماری فیستول مقعد.
حدود ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به آبسه مقعدی سابقه آبسههای مشابه را داشتهاند که خود به خود یا با جراحی برطرف شده است. به نظر میرسد بروز آبسه در بهار و تابستان بسیار شایعتر است. در حالی که شیوع متفاوتی با توجه به سن و جنس، نژاد کشورها و مناطق مختلف جهان وجود دارد. اعتقاد بر این است که رابطهی مستقیم بین تشکیل آبسه مقعدی و عادات رودهای، اسهال و بهداشت فردی ضعیف وجود دارد، ولی این ارتباط هنوز ثابت نشده است.
اوج بروز آبسه مقعدی در دهه سوم و چهارم زندگی است. این آبسه در نوزادان کاملا رایج است. مکانیسم دقیقی از علت آن در کودکان شناخته نشده است، اما به نظر نمی رسد به یبوست مربوط شود. خوشبختانه، این شرایط در نوزادان کاملاً خوشخیم است و به ندرت نیاز به هر گونه مداخله از عمل جراحی تا زهکشی ساده دارد. آبسه سطحی مردان را بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار میدهد.
مرگ و میر کلی ناشی از آبسه مقعدی بسیار کم است. دادههای اولیه در یک بررسی نشان داده که عود آبسه در حدود ۱۰ درصد از بیماران همراه با فیستول مزمن اتفاق میافتد. مطالعه دیگری نشان داد که ۳۷٪ از بیماران در آینده دچار فیستول مقعد مزمن یا عفونتهای مکرر میشوند. عوامل خطری چون سن کمتر از ۴۰ سال و وضعیت ابتلا به HIV، جنس، مصرف آنتیبیوتیک یا استعمال سیگار در عود نقش دارد.
درمان به موقع و مناسب عمل مانع از عوارض جدیتر، مانند گسترش آبسه یا عفونت سیستمیک میشود. تقریبا دو سوم از بیماران مبتلا به آبسه مقعدی که توسط برش و درناژ یا با زهکشی خود به خود درمان شدند، در نهایت به یک فیستول مقعد مزمن مبتلا خواهند شد.
پس از تشکیل فیستول، عوارض متعددی ممکن است بعد از عمل جراحی ایجاد شود. بیاختیاری مدفوع پس از جراحی در فیستول پیچیده و دیگر عوارض بعد از عمل مانند التهاب موقت مجرای ادرار، احتباس ادراری و همچنین یبوست نیز ممکن است به عنوان یک نتیجه از درد حین دفع مدفوع اتفاق افتد.
بنابراین به طور کلی برخی از عوارض آبسه مقعدی عبارت اند از:
در صورت بروز علایم عمومی همراه با مشکلات اورژانس مقعدی باید فوری به پزشک یا درمانگاه مراجعه کرد. ابتدا پزشک یا مراقب درمانی سؤالاتی در مورد وضعیت بیمار و نشانههای بیماری او میپرسد. با وجود اینکه صحبت در مورد مشکلات مقعدی کمی خجالتآور است، اما دادن اطلاعات صحیح و دقیق به پزشک میتواند به تشخیص سریعتر مشکل فرد کمک بسیاری کند.
بیماران مبتلا به آبسه مقعدی سطحی معمولاً در ارزیابی اولیه علایم حیاتی طبیعی دارند و تنها ۲۱ درصد موارد دچار تب یا لرز میشوند. در معاینه فیزیکی به خوبی توده زیر جلدی کوچک در نزدیکی دهانه مقعد و قرمزی بافت مشاهده میشود.
پزشک معمولاً میتواند با مشاهدهی آبسه اطراف پوست مقعد، آن را تشخیص دهد. اما زمانی که هیچ تورم خارجی یا قرمزیای دیده نمیشود، یک ارزیابی بالینی از جمله انجام یک معاینه انگشتی مقعدی برای تشخیص آبسه مقعد نیاز است. در صورت شک به یک آبسه عمیق، توموگرافی کامپیوتری (CT) میتواند وسعت و محل دقیق آن را تعیین کند.
در موارد نادر، ممکن است بررسی تحت بیهوشی انجام شود و حتی پزشک ممکن است درخواست انجام یک سونوگرافی یا MRI ، آزمایش خون و ادرار را بدهد. برای مثال ارزیابی فیزیکی بهینه از آبسه ایسکیوآنال معمولاً نیاز به بیهوشی برای کاهش ناراحتی بیمار دارد، در غیر این صورت عدم همکاری بیمار معاینه را محدود میکند. شواهد نشان میدهد که استفاده از آزمایش کولونوسکوپی یک راه عالی برای ارزیابی موارد پیچیده آبسه اطراف مقعد و فیستول است.
از نظر تجربی ارزیابی کولونوسکوپی روش تشخیصی ارجح در بیماران مبتلا به آبسه مقعدی عمقی به دلیل خطر خفیف انتشار باکتری و بروز ناراحتی کمتر در بیمار است. انجام یک ارزیابی کولونوسکوپی پس از درمان غیرجراحی نیز برای مستند شدن پاسخ مؤثر بیمار به درمان مفید است.
ایا ابسه مقعدی خود به خود خوب میشود؟ خیر بیماران عزیز بدانند بی توجهی به درمان آبسه مقعد نه تنها موجب بهبودی آن نمی شوند بلکه موجب حاد شدن عارضه نیز می گردد.
بسته به شدت آبسه و هر گونه مشکلات پزشکی دیگر، درمان ممکن است به صورت سرپایی یا بستری انجام شود. به صورت اساسی، وجود آبسه نشانهای برای برش و تخلیه است. به تأخیر انداختن مداخله جراحی منجر به تخریب مزمن بافت، فیبروز و تنگی مقعد خواهد شد. در روند درمانی آبسه، جراحی تخلیه فوری ترجیحاً قبل از ترکیدن آبسه بسیار مهم است. آبسه مقعد سطحی را میتوان با عمل جراحی جزیی در مطب یا در بخش اورژانس با استفاده از بیحسی موضعی (تزریق در منطقه آلوده) و احتمالاً آرام بخش تزریقی تخلیه نمود. افراد مبتلا به آبسه مقعدی بزرگ یا عمیقتر ممکن است به بستری شدن در بیمارستان و جراحی تحت یک بیهوشی عمومی نیاز پیدا کنند.
لیزر یک روش بی خطر و بی عوارض بوده که قابلیت درمان انواع بیماریهای مقعدی و نشیمنگاهی را به همراه دارد. این روش بدون ایجاد برش توسط تیغ جراحی انجام شده و بیمار را از کمترین عوارض برخوردار می کند. لیزر، این شیوه نوین پزشکی می تواند تنها در یک جلسه تمامی عفونت و آبسه درون پوست را تخلیه نموده و از عود بیماری جلوگیری نماید.
در روش دیگر، عمل جراحی ممکن است در اتاق عمل توسط جراح با استفاده از بیحسی نخاعی یا بیهوشی عمومی انجام شود. در صورت بیهوشی باید مانیتورینگ قلب، پالس اکسیمتری و تجهیزات مدیریت راه هوایی از جمله دستگاههای ساکشن، آمبوبگ، ماسک و تجهیزات لوله گذاری تراشه در دسترس باشد. این روش تنها باید توسط پزشکان بسیار ماهر در مدیریت قلبی و تنفسی استفاده شود. در صورتی که از لیزر برای برش آبسه مقعدی استفاده شود، به دلیل آسیب کمتر به بافتهای اطراف و خونریزی کمتر در مدت کمتری بهبود مییابد و عوارض بعد از عمل کمتری نسبت به روشهای سنتی جراحی با تیغ را برجای خواهد گذاشت.
برای تخلیه آبسه ایسکیوآنال، یک برش در محل دارای حداکثر تورم زده میشود و چرک ناحیه تخلیه میگردد. برای تخلیه آبسه اینتراسفنکتریک، یک برش عرضی در کانال مقعد زیر خط دندانهدار خلفی زده میشود. فضای اینتراسفنکتریک و در واقع فضای آلوده ما بین اسفنتکتر داخلی و خارجی کامل تخلیه میشود. محل آبسه باز گذاشته میشود و گاهی از یک کاتتر برای جلوگیری از بسته شدن آن در مسیر زخم استفاده میگردد.
تخلیه آبسه سوپرالواتور تکامل یافته از گسترش آبسه ایسکیوآنال، از طریق حفره ایسکیوآنال انجام میشود و نوع گسترش یافته از آبسه اینتراسفنکتریک از طریق مخاط رکتوم امکان پذیر است. در مواردی که آبسه سوپرالواتور خلفی است، برای تخلیه یک برش عرضی در کانال خلفی مقعد زیر خط دندانهدار زده خواهد شد.
بیمار ممکن است نیاز به اقامت در بیمارستان برای یک شب یا چند شب داشته باشد. در مدت بستری در بیمارستان مایعات و آنتی بیوتیکهای تزریقی و داروهای ضد درد تجویز میشود.
گاهی اوقات، عمل جراحی فیستول را میتوان همان زمان با جراحی آبسه انجام داد. با این حال، فیستول اغلب چهار تا شش هفته پس از گسترش آبسه جراحی میشود. گاهی اوقات یک فیستول ممکن است تا ماهها یا حتی سالها بعد رخ ندهد. بنابراین درمان فیستول با روش جراحی معمولاً یک روش جداگانه است که میتواند به صورت سرپایی و یا با یک اقامت کوتاه در بیمارستان انجام شود.
بیماران ممکن است برای چند روز پس از عمل جراحی درد داشته باشند، اما در طول زمان بهبود مییابند. معمولاً بیماران بخیه ندارد و زخمهای عفونی مانند آبسه برای تخلیه باز باقی گذاشته میشوند. بستن و بخیه زدن خروجی آبسطه منجر به تجمع چرک مجدد در آن خواهد شد. بیماران ممکن است نیاز به مصرف داروی آنتیبیوتیکی و ضد درد برای چند روز، بسته به وضعیت جسمی خود داشته باشند.
پس از عمل جراحی آبسه یا فیستول معمولاً ناراحتی خفیف است و میتواند با داروهای ضد درد کنترل شود. افراد میتوانند در حداقل زمان مورد انتظار به محل کار یا مدرسه خود بازگردند. برای بهبود سریعتر به حمام آب گرم نشسته سه یا چهار بار در روز، بهداشت فردی و استفاده از نرمکنندههای مدفوع برای کاهش ناراحتی و درد حین اجابت مزاج و جلوگیری از یبوست توصیه میشوند. طی دو الی سه هفته بعد زخم باید توسط پزشک مورد معاینه و پیگیری قرار گیرد. برای جلوگیری از ایجاد لکهی ناشی از ترشحات زخم بر روی لباس میتوان از پانسمان یا یک لایه گاز بر سطح زخم استفاده کرد.
عوارض بعد از عمل جراحی میتواند شامل عفونت، شقاق مقعد، عود آبسه و زخم باشد. پس از درمان به موقع آبسه مقعد بعید است که مشکل باز گردد و عود کند. بسیاری از مردم به درمانهای خاص بیشتری، به خصوص در آبسه عمقی، برای جلوگیری از عوارض و یا بازگشت آبسه نیاز دارند. با این حال، گرفتن مشاوره برای پیشگیری از عود بیماری بسیار مهم است.
قبل از مراجعه به پزشک با چند روش درمانی ساده خانگی و گیاهی میتوان درد و التهاب ناشی از آبسه مقعدی را کمی تسکین داد. این روشها شامل:
البته با کمک طب سنتی و معجونها و پمادهایی که از ترکیب گیاهان به دست میآید نیز میتوان خمیرهای تسکیندهندهای برای کنترل درد و ناراحتی ناشی از آبسه مقعدی استفاده کرد. ترکیب عسل و ریشه کوبیده شده گیاه بابا آدم یا ترکیب گل ختمی، آرد باقالا، بذز شنبلیله، کشمش و گل میتواند به تسکین درد و التهاب و بهبود آبسه مقعدی کمک کند. با این حال این روشها فقط جنبهی حمایتی و کنترلی داشته و باید هر چه سریع تر برای درمان مؤثر آبسه مقعدی به پزشک مراجعه شود.
درمان اولیه آنتیبیوتیک به تنهایی در حل و فصل عفونت بیاثر است و به سادگی مداخله جراحی را به تعویق میاندازد. نیاز به استفاده معمول ازپماد آبسه مقعدی یا آنتی بیوتیک ها در بیماران مبتلا به آبسه مقعدی ثابت نشده است و در بهبود سریعتر و یا کاهش میزان عود تأثیری نداشته است. بنابراین در بسیاری از این بیماران درمان کمکی با آنتیبیوتیک غیر ضروری در نظر گرفته شده است. با این حال، مصرف همزمان آنتیبیوتیک ممکن است در بیماران مبتلا به برخی بیماریها توصیه شود، مانند:
آنتی بیوتیک وریدی مناسب باید قبل و بعد از عمل بر اساس رنگ آمیزی گرم و یا به صورت تجربی برای پیشگیری و درمان در افراد کم توان با سیستم ایمنی ضعیف تجویز میشود. انواع آنتیبیوتیکهای پروفیلاتیک شامل:
انواع بیحسکننده های موضعی مورد استفاده قبل از تخلیبه آبسه مقعدی شامل:
کنترل درد در امر کیفیت مراقبت از بیمار ضروری است. مسکن باعث ایجاد احساس راحتی در بیمار خواهد شد. برخی از داروهای آرامشبخش شامل
به دلیل ماهیت حاد آبسه سطحی، آماده سازی روده قبل از عمل امکان پذیر نمیباشد و به طور معمول غیر ضروری است. بیدردی کافی قبل از تخلیهی چرک الزامی است. توصیه میشود تا محلول لیدوکائین ۲ درصد همراه با اپینفرین به اطراف حاشیه آبسه به صورت زیر جلدی، عضلانی یا داخل وریدی تزریق شود. اسپری کلرید اتیلن در منطقه بلافاصله قبل از آسپیراسیون نیز ممکن است به کاهش درد و ناراحتی ناشی از آسپیراسیون کمک کند.
اثر خنک کننده کلرید اتیلن گیرندههای درد را به طور موقت در انتقال سیگنالهای درد به قشر مغز ناتوان میکند. پس از برش سطحی آبسه با فشار دستی آن را تخلیه میکنند و پس از شستوشوی حفره، روی سطح آن یک گاز استریل قرار داده و پس از ۲۴ ساعت آن را بر میدارند.
سلام در چه صورت ممکنه آبسه مقعدی درمان بشه خود به خود ؟ به من گفتن چرک خشککن بریزم رو ابسه جذب میکنه عفونتو خوب میشه
خیر قرص های آنتی بیوتیک تنها در صورتی موجب از بین برن و درمان عفونت می شوند که به موقع و با دوز مشخص توسط پزشک تجویز شوند
دور تا دور مقعدم سفید شده باد کرده میشه بگید چیکار کنم عفونتش بره؟ قرصی دارویی چیزی
دوست عزیز احتمالا شما به عفونت مقعدی یا آبسه مبتلا شدیدکه می بایست سریعا به متخصص مراجعه کنید
سلام من باسنم جوش بزرگ زده یعنی داخل باسنم آبسه شده؟ وقتی میشینم خیلی دردم میگیره و اذیتم میکنه
سلام دوست عزیز بله ممکن است شما به آبسه مقعد دچار شده باشید.
عفونت میاد از سوراخ باسنم عفونت زرد
ممکن است مقعد شما آبسه کرده باشد. به متخصص مراجعه شود.
سلام من بالای مقعد آبسه وجود داره خودم تخلیه کنم عوارض دارد
بله تخلسه آبسه مقعد تنها به واسطه پزشک متخصص امکانت پذیر بوده و افراد نمی توانند به تنهایی آبسه مقعد را تخلیه کنند.
یه دارو بهم بگید که بشه برای ابسه مقعد استفادش کنم یه مدت قرص چرک خشک کن خوردم اما خوب نشده
ابسه مقعد با دارو و قرص بهبود نمیابد؛ می بایست ان را تخلیه یا لیزر نمود. در صورتی که آبسه خفیف باشد، می توان از پماد استفاده نمود.
چندین بار کنار مقعد و حتی تا روی باسن بنده جوش میزنه و خود به خود خوب میشه البته عفونتش رو تخلیه میکنم خودم. اینبار نزدیک نزدیک دهانه مقعدم دونه زده و خوبم نمیشه سرشم سفید شده بزرگ ترم هست
بله دووست عزیز تحریک بی مورد و خود سرانه سبب بروز چنین عارضه هایی میگردد. احتمال آبسه مقعد وجود دارد برای تخلیه عارضه به متخصص مراجعه کنید
سلام اقای دکتر داخل مقعد من آبسه کرده همش ازش عفونت میاد که باید چیکارش کنم
در صورتیکه دچار آبسه مقعد شدید حتما به متخصص بیخماری های مقعدی مراجعه نموده و برای درمان آن اقدام نمایید.
سلام نزدیک به چند هفته میشه که کنار مقعدم یه سوراخ کوچیک که دورشم سفید شده زده چند بار فشار دادم چون خیلی درد میکرد نتونستم تخلیش کنم باید چیکار کنم داره بزرگترم میشه
شما به آبسه مقعد مبتلا شده اید حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید تا نسبت به تخلیه عارضه اقدام نماید.
آبسه مقعد چه درمانی داره؟ من کنار مقعدم ورم کرده و درد داره اما ازش عفونت نمیاد بیرون
آبسه مقعد با تخلیه توسط پزشک متخصص قابل درمان می باشد