آپاندیسیت حاد و مزمن چیست و میزان شیوع آن

آپاندیسیت می‌تواند در هر زمانی رخ دهد، اما اغلب بین ۱۰ تا ۳۰ سالگی رؤیت می‌شود. علائم شایع آن شامل درد در اطراف شکم، کاهش اشتها، حالت تهوع، تورم شکمی و تب درجه پایین است. آپاندیسیت باعث درد در پایین سمت راست شکم می‌شود. با پیشرفت التهاب، درد آپاندیسیت به طور معمول افزایش می‌یابد و در نهایت شدید می‌شود. یکی از علل احتمالی آپاندیسیت، انسداد آپاندیس است.

آپاندیسیت چیست؟

آپاندیسیت یک التهاب بافتی است که از روده‌ی بزرگ گسترش می‌یابد. آپاندیس در سمت راست پایین شکم قرار دارد. این کیسه باریک و به شکل لوله‌ای است که از روده‌ی بزرگ خارج می‌شود. اگرچه آپاندیس بخشی از دستگاه گوارش است، اما یک عضو ارثی است. این بدان معنی است که هیچ عملکرد حیاتی را برای بدن فرآهم نمی‌کند و فرد بدون آن نیز می‌تواند یک زندگی عادی و سالم داشته باشد.

علت بروز آپاندیسیت چیست؟

پزشکان معتقدند که در اغلب موارد انسداد آپاندیس، باعث آپاندیسیت می‌شود و می‌تواند جزئی یا کامل باشد. انسداد کامل نیاز به جراحی فوری و اورژانسی دارد. انسداد اغلب به دلیل تجمع مدفوع سفت و خشک رخ می‌دهد. انسداد همچنین می‌تواند در نتیجه‌ی وجود تومور در ناحیه یا ضربه و تروما و پیچش یا تورم غدد لنفاوی ایجاد شود. پس از انسداد آپاندیس، باکتری‌ها درون آن تجمع می‌کنند. فشار ناشی از تورم آپاندیس ملتهب همچنین عروق خونی محلی را فشرده می‌سازد. عدم جریان خون به آپاندیس ممکن است باعث ایجاد گانگرن و از بین رفتن آن شود. در صورت پارگی آپاندیس ملتهب، ماده‌ی عفونی درون آن شکم را پر می‌کند و یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود و نیاز به اقدام درمانی فوری دارد.
پریتونیت یا التهاب صفاق یکی دیگر از پیامدهای احتمالی پارگی آپاندیس است. علاوه بر آن اندام‌های دیگر نیز می‌توانند بعد از پارگی آپاندیس ملتهب شوند. اگر آپاندیس آلوده به جای پارگی نشت نموده و سوراخ شود، می‌تواند منجر به آبسه در محل شود. این آبسه، عفونت را به ناحیه‌ی کوچکی از دیواره محدود می‌کند. با این حال، آبسه هم می‌تواند خطرناک باشد.

علائم

آپاندیسیت معمولاً شامل شروع تدریجی درد ناگهانی و گرفتگی در سراسر شکم است. همانطور که آپاندیس متورم و ملتهب می‌شود، دیواره‌ی شکمی نیز تحریک می‌شود. آشنایی با علائم آپاندیس به منظور پیگیری و مراجعه فوری به پزشک و درمان بسیار ضروری است. همه افراد علائم مشابهی نخواهند داشت، اما بسیار مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود. علائم آپاندیسیت در اغلب موارد شامل:

• درد خشن در نزدیکی ناحیه فوقانی شکم که به سمت پایین سمت راست شکم حرکت می‌کند و تیز می‌شود که معمولاً اولین نشانه است؛
• از دست دادن اشتها؛
• تهوع و یا استفراغ بلافاصله پس از آغاز درد شکمی؛
• تورم شکم؛
• تب ۹۹ تا ۱۰۲ درجه فارنهایت( آپاندیسیت معمولاً تب بین ۹۹ درجه فارنهایت (۳۷٫۲ درجه سانتیگراد) و ۱۰۰٫۵ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) ایجاد می‌کند. همچنین ممکن است فرد لرز داشته باشد. تب بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت (۳۸٫۳ درجه) و افزایش ضربان قلب ممکن است به این معنا باشد که آپاندیس پاره شده است) ؛
• ناتوانی در دفع گاز ( نشانه‌ای از انسداد جزیی یا کلی روده است.)؛

تقریباً در نیمی از موارد نیز سایر علائم آپاندیسیت ظاهر می‌شود از جمله:

• درد مبهم و یا شدید در قسمت فوقانی یا پایین شکم، پشت و یا راست روده؛
• ادرار دردناک و مشکل دفع ادرار؛
• تهوع و استفراغ پیش از درد شکم؛
• گرفتگی شدید؛
• یبوست یا اسهال همراه با گاز؛

آپاندیسیت عمدتاً با درد معده مرتبط است، اما این درد نیز می‌تواند در طرفین یا عقب احساس شود. اغلب درد آن با راه رفتن و یا حتی سرفه بدتر می‌شود. در صورت قطع ناگهانی درد شدید یا بروز هر یک از علائم ذکر شده باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود، زیرا تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است. خوردن، نوشیدن و یا استفاده از داروهای ضد درد، آنتی اسیدها، ملین‌ها یا پدهای گرم کننده می‌تواند منجر به پارگی آپاندیس شود.

آپادنیسیت از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

دیواره‌ی آپاندیس حاوی بافت لنفاوی است که بخشی از سیستم ایمنی بدن است. همانند سایر قسمت‌های کولون، دیواره آپاندیس نیز حاوی یک لایه عضلانی است، اما لایه‌ی عضله آن به نسبت ضعیف‌تر است.

نقش آپاندیسیت در بدن

هدف از وجود آپاندیس ناشناخته است. مطالعات نشان می‌دهد که آپاندیس در ایمنی روده نقش مهمی ایفا کند، اما هیچ نشانه قطعی برای اثبات آن وجود ندارد. نکته قابل توجه امکان زندگی بدون آپاندیس بدون عواقب ظاهری است. آپاندیسیت یک اورژانس پزشکی است که همیشه نیاز به جراحی سریع برای برداشتن آپاندیس دارد. آپاندیس ملتهب در نهایت سوراخ یا منفجر خواهد شد و مواد آن درون شکم پخش خواهد شد.

عوارض خطرناک بیماری

آپاندیس اغلب توسط مدفوع، یک جسم خارجی و بافت سرطانی مسدود می‌شود. انسداد می تواند منجر به ایجاد ضایعات باکتری در داخل ارگان و تشکیل چرک و عفونت شود. آپاندیسیت ممکن است حاد یا مزمن باشد. در ایالات متحده، آپاندیسیت شایع‌ترین علت درد شکمی است که منجر به جراحی خواهد شد. حدود ۵ درصد از آمریکایی ‌ها در معرض آپاندیسیت هستند. عدم درمان به موقع آپاندیسیت می‌تواند جدی، تهدید کننده حیات و گاه مرگ‌بار باشد.

نحوه تشخیص و آزمایشات مورد نیاز

آپاندیسیت معمولاً مبتنی بر سوابق پزشکی و معاینه‌ی فیزیکی بیمار است. با این حال، تعداد گلبول‌های سفید خون، ادرار، تصویربرداری اشعه ایکس شکم، سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری و لاپاروسکوپی نیز ممکن است در تشخیص مفید باشد. با توجه به اندازه و مکان آپاندیس و نزدیکی آن به ارگان‌های دیگر تشخیص افتراقی از سایر بیماری‌های شکمی و لگنی و یا حتی در هنگام شروع درد زایمان در دوران بارداری دشوار است.

برخی از ازمایش هایی که به منظور معاینات آپاندیسیت انجام می شوند عبارت اند از:

• معاینه شکم برای تشخیص محل درد و التهاب: پزشک طی معاینه‌ی فیزیکی برای ارزیابی درد بیمار ممکن است، با دست خود فشار ملایمی بر ناحیه دردناک اعمال کند. هنگامی که فشار ناگهانی آزاد می شود، درد آپاندیسیت در اغلب موارد بدتر احساس می‌شود.
• آزمایش ادرار برای بررسی از نظر عفونت مجاری ادراری و سنگ کلیه: آزمایش ادرار یک بررسی میکروسکوپی از نمونه‌ی ادرار است که در آن گلبول قرمز، گلبول‌های سفید و باکتری را در ادرار تشخیص می‌دهند. ادرار غیرطبیعی معمولاً هم زمان با التهاب یا سنگ در کلیه‌ها یا مثانه دیده می‌شود. نمونه ادرار هم زمان با بروز آپاندیسیت نیز می‌تواند غیر طبیعی باشد، زیرا آپاندیس در نزدیکی مثانه قرار دارد.
• آزمایش خون برای بررسی مقابله دستگاه ایمنی بدن با عفونت: تعداد گلبول‌های سفید معمولاً با عفونت افزایش می‌یابد. اما تعداد آن‌ها در آپاندیسیت اولیه، قبل از شروع عفونت می‌تواند عادی باشد.
• تصویربرداری اشعه ایکس شکم: تصویربرداری اشعه ایکس شکم می‌تواند قطعه مدفوع سخت شده انسدادی آپاندیس را تشخیص دهدکه ممکن است عامل آپاندیسیت باشد.
• سونوگرافی برای مشاهده التهاب آپاندیس و بررسی آبسه یا سایر عوارض: سونوگرافی یک روش بدون درد با استفاده از امواج صوتی برای ارائه تصاویر برای شناسایی ارگان‌ها در داخل بدن است. سونوگرافی ایمن‌ترین جایگزین به عنوان یک ابزار تشخیصی اولیه برای آپاندیسیت است.
• باریم انما: تنقیه باریم یک آزمایش همراه با تصویربرداری اشعه ایکس است که در آن باریم مایع به داخل روده وارد می‌شود تا کولون پر شود.
• سی تی اسکن: در بیمارانی که باردار نیستند، سی تی اسکن از ناحیه آپاندیس در تشخیص آپاندیسیت، آبسه‌ و نیز حذف بیماری‌های دیگر در داخل شکم و لگن دارای علایم مشابه آپاندیسیت مفید و کاربردی است.
• معاینه‌ی رکتوم: پزشک طی معاینه‌ی انگشتی مقعد پس از پوشیدن دستکش و آغشته نمودن انگشت به ژل لغزنده، رکتوم و روده‌ی کوچک را بررسی می‌کند.
• لاپاراسکوپی: لاپاروسکوپی یک روش جراحی است که در آن یک لوله‌ی کوچک فیبر نوری با یک دوربین به داخل شکم از طریق یک سوراخ کوچک روی دیواره شکم وارد می‌‌شود.

بیماریهایی که ممکن است با آپاندیسیت اشتباه گرفته شوند

سایر بیماری‌هایی که می‌توانند علایم آپاندیسیت را تقلید کنند شامل دیورتیکولیت، بیماری التهابی لگنی (PID)، بیماری‌های التهابی راست شکم (بیماری زخم معده، بیماری کبد یا زخم دوازدهه)، حاملگی خارج رحمی و بیماری کلیوی است. درمان آپاندیسیت معمولاً آنتی‌بیوتیک و آپاندکتومی است. عوارض آپاندکتومی شامل عفونت زخم و آبسه است.

شیوع آپاندیسیت

آپاندیسیت یکی از شایع‌ترین موارد جراحی اضطراری است و همچنین یکی از رایج‌ترین علل درد شکم است. در ایالات متحده به طور سالانه  ۲۵۰،۰۰۰ مورد آپاندیس گزارش می‌شود که نشان دهنده ۱ میلیون بیمار بستری روزانه است. میزان شیوع آپاندیسیت حاد از اواخر دهه ۱۹۴۰ به طور پیوسته کاهش یافته است و میزان بروز سالانه آن ۱۰ مورد در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر است. آپاندیسیت در ۷٪ از جمعیت ایالات متحده رخ می‌دهد. در کشورهای آسیایی و آفریقایی، بروز آپاندیسیت حاد ممکن است به دلیل  رژیم غذایی ساکنان این مناطق جغرافیایی پایین باشد.

میزان بروز آپاندیسیت با مصرف بالای فیبر غذایی کمتر است. به نظر می‌رسد فیبر غذایی سبب کاهش ویسکوزیته مدفوع، کاهش زمان انتقال روده و جلوگیری از تشکیل موادی می‌شود که افراد را در معرض انسداد آپاندیس قرار می‌دهد. در چند سال گذشته، کاهش فراوانی آپاندیسیت در کشورهای غربی گزارش شده است که ممکن است مربوط به تغییرات در مصرف فیبرهای رژیم غذایی باشد. در واقع، بروز بیشتر آپاندیسیت در ارتباط با مصرف کم فیبر در این کشورها است.

در بزرگسالان، میزان آپاندیسیت در مردان تقریباً ۱٫۴ برابر بیشتر از زنان است. بروز آپاندکتومی اولیه در هر دو جنس تقریباً برابر است. میزان بروز آپاندیسیت به تدریج از زمان تولد، در سال‌های پایانی نوجوانان و سپس در سال‌های سالمندی کاهش می‌یابد. میانگین سنی که آپاندیسیت در اطفال اتفاق می افتد، ۶ الی ۱۰ سال است. هیپرپلازی لنفوئیدی بیشتر در بین نوزادان و بزرگسالان دیده می‌شود و مسئول افزایش شیوع آپاندیسیت در این گروه سنی است. سن متوسط ​​آپاندکتومی ۲۲ سال است.

بله، در صورتیکه هر یک از علائم گفته شده را داشتید حتما به اورژانس مراجعه فرمائید

خیر، در صورتیکه دکتر معالج تشخیص دهد که آپانتیس شما مشکل پیدا کرده است باید با جراحی درمان شوید