به طور کلی، ایسکمی میتواند به یک قسمت نسبتا کوچکی از رودهی کوچک یا رودهی بزرگ را درگیر کند یا ممکن است گستردهتر باشد و شامل بخش قابل توجهی از هر دو باشد. دورهی زمانی بروز علائم ایسکمی نیز ممکن است متفاوت بوده و حاد (جدید)، مزمن (طولانی مدت) یا مکرر باشد.
راههای متعددی برای مسدود یا محدود شدن خونرسانی به روده وجود دارد که آمبولی (یک لخته خون مهاجر که می تواند انسداد ایجاد کند) یکی از آنها است. از طرفی ترمبوز و یک لخته خون ثابت که به دیوارهی رگهای خون متصل میشود، نیز میتواند عبور خون را قطع کند.
شایعترین علت ایسکمی روده ناشی از انسداد وریدی، ترومبوز است که با بازگشت جریان خون از روده تداخل مییابد و باعث گرفتگی روده، تورم روده و گاهی خونریزی میشود. بیماری ایسکمی روده اغلب به چند دسته تقسیم میشود که عبارتاند از:
- ایسکمی حاد مزانتریک: معمولاً شریان مزانتریک خون غنی از اکسیژن را به رودههای میرساند. این نوع ایسکمی روده بر روی رودهی کوچک تأثیر میگذارد. شروع آن ناگهانی بوده و ممکن است به سبب این موارد رخ دهد:
- انسداد که درون یکی از رگهای اصلی روده ایجاد میشود و جریان خون را متوقف میکند، اغلب به دلیل رسوبهای چربی (آترواسکلروز) ایجاد میشود که بر روی دیوارهی شریان قرار دارد. شریانهایی که خون و مواد مغذی غنی از اکسیژن را به روده میرسانند، میتوانند به سبب آترواسکلروز تنگ شوند، همانطور که شریانهای قلب در بیماریهای قلبی تنگ میشوند. ایسکمی مزانتریک میتواند در صورت تنگ شدن یا انسداد شدید ایجاد شود.
- یکی دیگر از علل ایسکمی حاد مزانترال، وجود یک لخته خون است. لخته خون از طریق جریان خون حرکت میکند تا در جایی یک شریان را مسدود کند. اگر یک لخته خون به سمت شریان تنگ شده حرکت کند، خونرسانی به روده به صورت ناگهانی قطع میشود. بافتهای موجود در اطراف رگ مسدود شده گرسنگی میکشند و میمیرند. این رویداد یک وضعیت تهدید کننده زندگی است و می تواند با نارسایی احتقانی قلب، ضربان قلب نامنظم (آریتمی) یا حملهی قلبی ایجاد شود. تشخیص سریع و درمان برای نجات روده و زندگی بیمار ضروری است.
- اختلال جریان خون ناشی از فشار خون پایین به علت شوک، نارسایی قلبی، مصرف داروهای خاص یا نارسایی مزمن کلیه در افراد مبتلا به بیماریهای جدی دیگر و برخی از بیماریهای آترواسکلروز شایعتر است. این نوع ایسکمی حاد مزانتر حاد که به عنوان ایسکمی غیرواقعی شناخته می شود، به دلیل انسداد در شریان نیست.
- ایسکمی مزمن مزانتریک: ایسکمی مزمن مزانتریک همچنین به عنوان آنژین روده شناخته میشود و منجر به ایجاد ذخایر چربی در دیوارههای شریانی (آترواسکلروز) میشود. فرآیند این بیماری به طور کلی تدریجی است و ممکن است فرد تا زمان درگیری شدید حداقل دو مورد از سه شریان اصلی نیاز به درمان نداشته باشد. یک عارضه بالقوه خطرناک ایسکمی مزمن، بروز ناگهانی لخته خون در یک شریان بیمار است که موجب قطع جریان خون می شود. هنگامی که رگ مسدود میشود، خون موجود در روده باعث تورم و خونریزی میشود. این مورد ترومبوز وریدی مزانتر نامیده می شود و ممکن است از این موارد ناشی شود:
- التهاب حاد یا مزمن پانکراس (پانکراتیت)؛
- عفونت شکمی؛
- سرطان سیستم گوارشی؛
- بیماریهای رودهای مانند کولیت زخمی، بیماری کرون یا دیورتیکولیت؛
- اختلالات انعقادی مانند اختلال لخته شدن ارثی یا مصرف داروهایی نظیر استروژن است که میتواند خطر لخته شدن را افزایش دهد؛
- تروما به شکم؛
- ایسکمی کولون (کولیت ایسکمیک): ایسکمی کولون شایعترین نوع ایسکمی رودهای است و هنگامی رخ میدهد که جریان خون به کولون قطع میشود. این نوع اغلب بر بزرگسالان بالای ۶۰ سال تأثیر میگذارد، هرچند که در هر سن ممکن است رخ دهد. علایم و نشانههای ایسکمی کولون شامل خونریزی مقعدی، درد کمر ناگهانی و درد شکمی است. علت کاهش جریان خون به رودهی بزرگ همیشه واضح نیست، اما برخی شرایط میتواند باعث آسیب بیشتر به ایسکمی کولون شود که عبارتاند از:
- تجمع کلسترول بر روی دیوارههای یک شریان (آترواسکلروز)؛
- فشار خون پایین همراه با نارسایی قلبی؛
- ایجاد یک لخته خون در یک شریان کولون به سبب جراحی عمده، تروما یا شوک؛
- چرخش روده یا تجمع مواد روده در داخل فتق؛
- بزرگ شدن بیش از حد روده ناشی از انسداد روده، بافت اسکار یا تومور؛
- سایر اختلالات پزشکی که بر روی خون تأثیر میگذارد، مانند التهاب رگ های خونی (واسکولیت)، لوپوس یا کمخونی سلول داسی شکل؛
- بعضی از داروها مانند داروهای قلب و میگرنی و داروهای هورمونی مانند استروژن؛
- مصرف کوکائین یا متامفتامین؛
- ورزش پر انرژی، مانند راه رفتن در مسافت طولانی؛