سندرم دامپینگ چیست؟ روش های درمان دارویی و جراحی

سندرم دامپینگ شرایطی است که ممکن است بعد از عمل جراحی معده و یا مری ایجاد شود و موجب شود، تمام یا بخشی از معده شما بعد از جراحی از بین برود. دراین مطلب با ما همراه شویتد تا به طور دقیق به بررسی عارضه و بیماری سندروم دامپینگ بپردازیم.

سندرم دامپینگ چیست؟

این سندروم مهمترین عارضه پس از عمل بای پس معده به منظور کوچک کردن معده برای کاهش وزن بدن است. تخلیه سریع معده نام دیگر سندرم دامپینگ است و هنگامی اتفاق می افتد که غذا به خصوص قندها خیلی سریع از معده به روده کوچک منتقل شود. بیشتر افراد مبتلا به سندرم دامپینگ ۱۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از خوردن غذا دچار علائمی مانند گرفتگی شکم و اسهال می شوند. دس ته ای دیگر از این افراد یک تا سه ساعت بعد از صرف غذا دچار این علائم می شوند و برخی دیگر هم علائم زودرس و دیررس دارند.

به طور کلی، با تغییر رژیم غذایی بعد از عمل می توانید به جلوگیری از سندرم دامپینگ کمک کنید. این تغییرات ممکن است شامل صرف وعده های غذایی کوچکتر و محدود کردن غذاهای پرقند باشد. در موارد جدی تر سندرم دامپینگ، ممکن است به داروها یا جراحی نیاز باشد.

علائم سندروم دامپینگ

علائم و نشانه های سندرم دامپینگ به طور کلی بلافاصله بعد از خوردن غذا به خصوص بعد از صرف وعده غذایی سرشار از قند غذا (ساکارز) یا قند میوه (فروکتوز) ایجاد می شود. علائم سندروم دامپینگ زودرس عبارتند از :

• احساس نفخ یا پری بعد از خوردن غذا
• حالت تهوع
• استفراغ
• گرفتگی شکمی
• اسهال
• گرگرفتگی
• سرگیجه ، ضعف
• افزایش ضربان قلب

علائم سندرم دامپینگ دیررس یک تا سه ساعت بعد از صرف وعده غذایی با قند زیاد شروع می شود. این علائم و نشانه ها به علت تولید مقادیر زیادی انسولین بعد از صرف غذا برای جذب قندهای موجود در روده کوچک شما آزاد می شوند. علائم و نشانه های سندرم دامپینگ دیررس می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تعریق
• گرگرفتگی
• سرگیجه
• ضعف
• افزایش ضربان قلب

بعضی از افراد هم علائم زودرس و هم دیررس دارند. سندرم دامپینگ می تواند سالها بعد از عمل ایجاد شود.

علت سندرم دامپینگ

در سندرم دامپینگ، مواد غذایی و آب از معده سریعاً و به شکلی کنترل نشده ای به روده کوچک شما منتقل می شود. این مشکل بیشتر مربوط به تغییرات معده همراه با جراحی است. سندرم دامپینگ می تواند بعد از هر عمل جراحی معده یا جراحی اصلی مری مانند از بین بردن مری ایجاد شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟

در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر با پزشک خود مشورت نمایید.

• علائم و نشانه هایی دارید که ممکن است ناشی از سندرم دامپینگ باشد، حتی اگر جراحی نکرده باشید.
• علائمی که با تغییر رژیم غذایی کنترل نمی شوند.
• کاهش وزن زیاد ناشی از سندرم دامپینگ

عوامل خطر

شرایط  زیر احتمال سندرم دامپینگ را افزایش می دهند :

• جراحی بای پس معده: جراحی بای پس معده باعث تغییر معده می شود و خطر ابتلا به سندرم دامپینگ را افزایش می دهد. این جراحی غالباً برای درمان چاقی انجام می شود وس ندروم دامپینگ یکی از علائم آن به شمار می رود.
• گاسترکتومی:  گاسترکتومی بخشی از درمان سرطان معده، سرطان مری و سایر شرایط است. که در آن بخشی یا تمام معده شما برداشته می شود. بعد از این عمل جراحی معده کوچکتر می شود و به این معنی است که دیگر به اندازه سابق قادر به خوردن غذا نیستید.

نحوه تشخیص

ممکن است پزشک از روش های زیر برای تعیین ابتلا به سندرم دامپینگ استفاده نماید.

• تاریخچه پزشکی و ارزیابی، پزشک شما معمولاً می تواند با دریافت سابقه پزشکی، به خصوص انجام جراحی معده علت این علائم شما را تشخیص دهد.
• آزمایش قند خون، از آنجا که قند خون پایین گاهی اوقات با سندرم دامپینگ همراه است، ممکن است پزشک آزمایش تحمل گلوکز خوراکی را انجام دهد تا میزان قند خون را در زمان اوج علائم اندازه گیری نماید.
• آزمایش تخلیه معده، در این آزمایش بیمار ماده ای رادیواکتیو را مصرف می کند، تا میزان سرعت عبور غذا از معده اندازه گیری شود.

روشهای درمان سندرم دامپینگ

معمولاً سندرم دامپینگ زودرس ظرف مدت سه ماه برطرف می شود. در ضمن، این احتمال وجود دارد که تغییرات رژیم غذایی علائم شما را کاهش دهد. در غیر این صورت، پزشک ممکن است داروها یا جراحی را توصیه کند.

دارو

برای افرادی که علائم و نشانه های شدیدی دارند که تغییر رژیم غذایی بهبودی حاصل نمی شود، پزشکان اوکتروتاید (با نام تجاری ساندوستاتین) تجویز می کند. این داروی ضد اسهال با تزریق زیر جلدی وارد بدن می شود، عوارض جانبی احتمالی این دارو شامل تهوع، استفراغ و ناراحتی معده است.

عمل جراحی

در صورتی که بدن بیمار به رویکردهای محافظه کارانه پاسخ ندهد. پزشکان از روش های جراحی برای معالجه سندرم دامپینگ استفاده می کنند. این عمل جراحی می تواند شامل  تکنیک های ترمیمی، مانند بازسازی پیلور یا معکوس کردن عمل جراحی بای پس معده باشد.

طب جایگزین

برخی از افراد از مکمل هایی مانند پکتین، صمغ گیاه گوار، اسید سیاه و پسیلیوم برای درمان اسهال و کند شدن حرکات روده استفاده می کنند. اگر تصمیم دارید یک مکمل را امتحان کنید، با پزشک خود در مورد هرگونه عوارض جانبی احتمالی یا اثر متقابل با سایر داروهایی که مصرف میکنید، مشورت نمایید.

سبک زندگی و داروهای خانگی

انجام راهکارهای زیر می تواند علائم شما را به حداقل کاهش دهد :

•  کاهش تعداد وعده های غذایی، به جای سه وعده حجیم، سعی کنید روزانه پنج یا شش وعده غذایی کوچک میل کنید.
• از خوردن مایعات با وعده های غذایی خودداری کنید، مایعات را فقط بین وعده های غذایی بنوشید. از مصرف مایعات به مدت نیم ساعت قبل از غذا و نیم ساعت بعد از خوردن غذا خودداری کنید.
• رژیم خود را تغییر دهید، پروتئین بیشتری بخورید، مصرف گوشت، مرغ، کره و کره بادام زمینی و کربوهیدرات های پیچیده، جو دوسر و سایر غذاهای غلات سبوس دار حاوی فیبر توصیه می شود. غذاهای پرقند مانند آب نبات، شکر، شربت و آب میوه را محدود کنید. قند طبیعی لبنیات (لاکتوز)، ممکن است علائم شما را بدتر کند. در ابتدا مقادیر کمی را به صورت آزمایشی مصرف کنید، اگر فکر می کنید، مشکل ایجاد می کنند، آنها را حذف نمایید.

مصرف فیبر را افزایش دهید، پسیلیوم، صمغ گوار و پکتین موجود در مواد غذایی یا مکمل ها می توانند جذب کربوهیدرات ها را در روده کوچک به تأخیر بیاندازند.

سوالات متداول