۱۰بیماری و اختلال گوارشی + روش های درمان

اکثر مردم دوست ندارند در مورد سلامت گوارش خود صحبت کنند، اما ابتلا به این نوع بیماری ها مشکل بسیار شایعی است. اختلالات گوارشی علائم مشابهی دارند که تشخیص آنها را مشکل می کند. در این مقاله قصد داریم به معرفی شایع ترین مشکلات گوارشی و علائم و درمان هریک از آنها بپردازیم، اگر احساس میکنید سلامت گوارش شما دچار اختلال شده است، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

مشکل گوارشی چیست؟

دستگاه گوارش یکی از اصلی ترین دستگاه های بدن می باشد که از دهان اغاز و تا رکتوم ومقعد امتداد دارد. این دستگتاه وظیفه هضم، جذب و ذخیره مواد غذایی را در بدن دارد. وجود هرگونه عارضه د راین دستنگاه که شامل اندام ها و عضوهای متعددی چون: دهان، معده، روده و… است، سبب بروز عوارضی می شود که در ادامه برخی از این عوارض را با یکدیگیر مطالعه خواهیم نمود.

انواع بیماری های گوارشی

از آنجایی که دستگاه گوارش یک سیستم پیچیده و بزرگ می باشد که از دهان تا مقعد امتداد دارد، وجود هرگونه اختلال در هربخشی از این دستگاه، می تواند موجب بروز علائم و بیماری شود. در ادامه با برخی ازبیماری ها و عوارض آنها آشنا خواهیم شد.

یبوست

یبوست یک عارضه یا مشکل در فرایند هضم و جذب و در نتیجه دفع مدفوع سخت می باشد که موجب سفت شدن مدفوع می شود. سفت شدن مدفوع یا حرکات کم شکمی موجب عبور سخت مدفوع از مقعد شده و عوارضی را نظیر انواع بیماری های مقعدی به همراه می آورد. علائم این عارضه نیز شامل نفخ، درد شکم، سوزش مقعد و… می باشند.

بیشتر بخوانید: یبوست چیست؟

سندرم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، یکی دیگر از بیماری های گوارشی شایع است. براساس اظهار بنیاد بین المللی اختلالات عملکردی دستگاه گوارش، ۱۰ تا ۱۵ درصد از مردم در سراسر جهان از سندرم روده تحریک پذیر رنج می برند و از این درصد بین ۲۵ تا ۴۵ میلیون نفر در ایالات متحده زندگی می کنند.

علائم IBS می تواند بسیار متفاوت باشد، ممکن است بیمار دچار یبوست یا اسهال باشد. همچنین نفخ از علائم بیماری IBS است. علت ایجاد IBS مشخص نیست.

درمان علائم این بیماری تا حد زیادی به رژیم غذایی وابستگی دارد، وعده های غذایی کم چرب، مصرف غذاهای پر فیبر یا اجتناب از غذاهای محرک مثل لبنیات، الکل، کافئین، شیرین کننده های مصنوعی و غذاهایی که تولید گاز دارند، می تواند به درمان کمک کند. استرس می تواند علائم سندرم روده تحریک پذیری را تشدید کند.

بیماری کرون

بیماری کرون نوعی از بیماریهای گوارشی است که به آن بیماری التهابی روده (IBD) گفته می شود. کرون معمولاً روی ایلئوم ترمینال، که انتهای روده کوچک را به ابتدای روده بزرگ متصل می کند، تأثیر می گذارد. اما می تواند بر هر بخشی از دستگاه گوارش نیز تأثیر گذار باشد. براساس اظهارات بنیاد کرون و کولیت (CCFA)، حدود ۷۸۰،۰۰۰ آمریکایی ممکن است تحت تأثیر کرون قرار بگیرند.

پزشکان عامل اصلی این بیماری را نمی دانند، اما تصور می شود که ژنتیک و سابقه خانوادگی ممکن است در این بیماری نقشی داشته باشند. شایع ترین علائم کرون درد شکم، اسهال، خونریزی روده، کاهش وزن و تب است. درمان این بیماری به علائم بستگی دارد و می تواند شامل مسکن درد موضعی، سرکوب کننده سیستم ایمنی و جراحی باشد.

کولیت اولسراتیو

به گزارش CCFA ، کولیت اولسراتیو یکی دیگر از بیماری های التهابی روده است که ممکن است تا حدود ۹۰۷،۰۰۰ آمریکایی را مبتلا کند. علائم کولیت اولسراتیو بسیار شبیه به علائم کرون است، اما این بیماری بیشتر روده بزرگ را درگیر می کند. اگر سیستم ایمنی بدن دچار اختلال شود، زخم هایی در روده بزرگ ایجاد می شوند.

از علائم این بیماری می توانیم به حرکات مکرر و فوری روده، درد همراه با اسهال، خون در مدفوع یا گرفتگی شکم اشاره کنیم. اگر این علائم را تجربه می کنید، به پزشک خود مراجعه کنید.

برای درمان از داروهایی استفاده می شود که می توانند التهاب را سرکوب کنند. در موارد شدید، درمان کولیت اولسراتیو ممکن است شامل جراحی برای برداشتن روده بزرگ باشد.

اسهال

اسهال یکی دیگر از بیماری های گوارشی می باشد که یک اختلال هضم و جذب شناخته می شود. اسهال در اثر عواملی چون ابتلا به یک ویروس یا باکتری، تغییرات غذایی یا وجود یک بیماری جدی تر به وجود می آید که موجب شل شدن مدفوع می گردد.

بیماری ریفلاکس معده به معده (GERD)

هنگامی که اسید معده به داخل مری باز می گردد، وضعیتی به نام ریفلاکس اسید ایجاد می شود. در این حالت ممکن است در وسط قفسه سینه احساس سوزش داشته باشید. این شرایط اغلب بعد از صرف غذا یا شب ها اتفاق می افتد.

شاید بروز این حالت برای همه افراد عادی به نظر برسد اما علائمی که بر زندگی روزمره شما تاثیر می گذارند باید جدی گرفته شوند. در صورتی که سوزش مداوم قلب، بوی بد دهان، فرسایش دندان، حالت تهوع، درد در قفسه سینه یا قسمت بالای شکم را تجربه کردید و یا در بلع یا نفس کشیدن مشکل دارید، به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر افراد با اجتناب از غذاها و نوشیدنی هایی که باعث تشدید علائم آنها می شوند و یا با مصرف آنتی اسیدهای بدون نسخه یا داروهای دیگری که باعث کاهش تولید اسید معده و التهاب مری می شوند، تسکین می یابند.

سنگ صفرا

سنگ کیسه صفراوی، رسوبات سختی هستند که در کیسه صفرا تشکیل می شوند. کیسه صفرا کیسه کوچک گلابی شکلی است که مایع صفرا را برای هضم غذا ترشح می کند. سنگ کیسه صفرا هنگامی تشکیل شود که کلسترول یا ضایعات زیادی در صفرا وجود داشته باشد و یا کیسه صفرا به درستی خالی نشود.

هنگامی که سنگهای صفراوی مجاری منتهی از کیسه صفرا به روده را مسدود می کنند، می توانند باعث ایجاد درد شدید در قسمت فوقانی شکم شوند. بعضی اوقات داروها سنگ کیسه صفرا را حل می کنند، اما اگر دارو موثر نباشد، مرحله بعدی جراحی برای برداشتن سنگ کیسه صفرا است.

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک حساسیت جدی به گلوتن، پروتئین موجود در گندم، چاودار و جو است. گلوتن به سیستم ایمنی بدن حمله کرده و باعث وارد آمدن آسیب به روده کوچک می شود. در نتیجه بدن در جذب مواد مغذی دچار اختلال خواهد شد. علائم بیماری سلیاک در کودکان شامل درد شکم و نفخ، اسهال، یبوست، استفراغ و کاهش وزن است. علائم در بزرگسالان می تواند شامل کم خونی، خستگی، پوکی استخوان، افسردگی و تشنج باشد. با این وجود برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.

تنها درمان سلیاک پرهیز از مصرف گلوتن به طور کامل است. برخی از خوراکی های دارای گلوتن شامل برنج قهوه ای، عدس، آرد سویا، آرد ذرت و … است.

 دیورتیکولیت

دیورتیکولیت ها کیسه های کوچکی هستند که می توانند در هر قسمتی از دستگاه گوارش وجود داشته باشند ولی اغلب در روده بزرگ یافت می شوند. اگر دیورتیکول ها هیچ علائمی نداشته باشند، دیورتیکولوز نامیده می شوند که در بین افراد مسن بسیار رایج است و به ندرت مشکلاتی ایجاد می کند. اما اگر کیسه ها ملتهب شوند، به آنها دیورتیکولیت گفته می شود و علائم آن شامل تب و درد شکم است. چاقی عامل اصلی افزایش خطر دیورتیکولیت است.

دیورتیکولیت خفیف با آنتی بیوتیک ها و یک رژیم مایع درمان می شود تا روده بزرگ بهبود یابد. رژیم غذایی با فیبر کم می تواند عامل دیورتیکولیت باشد، بنابراین پزشک به عنوان بخشی از درمان مصرف فیبر کافی را پیشنهاد می کند. غلات کامل، حبوبات، سبزیجات از منابع فیبر به شمار می روند. اگر دیورتیکولیت حملات شدید داشته باشد و یا مرتباً عود کند، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید.

عوارض بیماری های گوارشی

همانطور که گفته شد وجود عارضه در دستگاه گوارش می تواند موجب بروز عوارض شدیدی باشد که سلامت افراد را تحت تاثیر خود قرار دهد. بیماری های مقعدی، یکی از اصلی ترین و شایع ترین عوارض مشکلات گوارشی هستند که بیمار در هنگام ابتلا به آن می بایست تحت درمان جدی قرار گیرد. برخی از از عمده عوارض ناشی از مشکلات گوارشی عبارت اند از:

بواسیر یا هموروئید

مشاهده خون قرمز در کاسه توالت هنگام اجابت مزاج می تواند نشانه ای از بواسیر یا هموروئید باشد. بواسیر بیماری بسیار شایع است. در حقیقت بیشتر از ۷۵% از آمریکایی های بالای ۴۵ سال مبتلا به بواسیر هستند.

بواسیر یا هموروئید التهاب رگهای خونی در انتهای دستگاه گوارش است که می توانند دردناک باشد. علل این بیماری شامل یبوست، اسهال، واردن کردن فشار هنگام حرکات روده و کمبود فیبر در رژیم غذایی است.

درمان هموروئید معمولاً با مصرف فیبر بیشتر، نوشیدن آب و ورزش کردن امکان پذیر بوده و همچنین کرم ها و شیاف های بدون نسخه ممکن است باعث تسکین موقتی علائم بواسیر شوند. اگر درمانهای خانگی کمکی به درمان نمی کنند به پزشک خود مراجعه کنید. گاهی اوقات هموروئیدکتومی برای از بین بردن هموروئید ضروری است.

شقاق یا فیشر مقعدی

شقاق مقعدی زخم های کوچک و طولی در انتهای دستگاه گوارش یا همان مقعد است. علائم این بیماری مانند هموروئید است و می تواند موجب خونریزی و درد بعد از اجابت مزاج شود.

رژیم غذایی پر فیبر که باعث افزایش حجم مدفوع شده و یبوست را درمان می کند، اغلب بهترین راهکار برای درمان شقاق است. داروهای برطرف کننده اسپاسم اسفنکتر مقعد، و همچنین بی حسی موضعی و حمام سیتز می توانند درد را تسکین دهند. با این وجود، شکاف های مزمن ممکن است نیاز به عمل عضله اسفنکتر مقعد داشته باشد.

پیشگیری از اختلالات گوارشی

اختلالات گوارشی همانطور که میدانیم به بروز مشکل در سیستم جذب و هضم مواد غذایی بوده و معمولا د راثر محرک هایی مانند تغذیه ناسالم، مشکلات عصبی، حساسیت ها یا بیماری های پیش زمینه ای اتفاق می افتد.

برخی از راه های پیشگیری و درمان این اختلالات عبارت اند از:

• از مصرف نوشیدنی های گاز دار پرهیز شود
• غذاهای سبک و خانگی جایگزین فست فود یا غذاهای چرب سرخ کردنی شود
• از فیبر بیشتری استفاده شود
• نوشیدن آب را فراموش نکنید

سوالات متداول